Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (38)

Jodła cierpi od przymrozków wiosennych, ale szkody te są stosunkowo niewielkie z uwagi na późniejszy w stosunku do bocznych rozwój pączka szczytowego. Późne przymrozki, a zwłaszcza mrozy zimowe warunkują więc północną i wschodnią granicę rozprzestrzeniania się tego gatunku.

Nie sprzyjający układ warunków klimatycznych (ostre zimy lat 1928/1929) i następnego trzydziestolecia do lat 1962 i 1967 w sprzężeniu z oddziaływaniem imisji przemysłowych uważa się za jedną z istotnych przyczyn wzmożonego po 1963 roku procesu obumierania jodeł na całym obszarze ich występowania (Feliksik 1990).

Wilgotność

Jodła ma duże wymagania pod względem wilgotności (ryc. 7), o czym już wspomniano. Wrażliwość na mróz i potrzeba wilgoci wpływają więc często na przebieg granicy jej występowania (Suchecki 1935b). Wymagania jodły dotyczące tych czynników wykazują jednak duże zróżnicowanie. 1 tak np. jodła ze środkowych i południowych Apenin odznacza się, w porównaniu z jodłą alpejską, większą odpornością na susze. Marcet wykazał także, że jodła ze strefy wewnątrzalpejskiej (Wallis — opady 548 mm rocznie) wykształciła ekotyp odporny na susze (tab. 17). Ta cecha jest uwarunkowana dziedzicznie (Marcet 1971, 1972). Odporność na susze cechuje także jodły pochodzące z północno-wschodnich Pirenejów (Arbez 1969).

Na niektórych terenach jodły rosnące na glebach wilgotniejszych są żywotniejsze niż jodły wzrastające na glebach mniej wilgotnych.

Opady okresu letniego wywierają istotny wpływ (korelacja ujemna) na szerokość słojów rocznych jodeł z terenów górskich. Natomiast jodły z nizin reagują szerokimi przyrostami w latach dżdżystych i chłodnych (Feliksik 1990).

Gleba

Jodła dla osiągnięcia najlepszego wzrostu wymaga gleb głębokich, ze znaczną domieszką części spławialnych, świeżych lub wilgotnych, bardzo często oglejonych (ryc. 7). Wynika to bowiem ze zdolności swobodnego penetrowania przez korzenie jodły poziomu gleb o średnim stopniu oglejenia. Jodła wymaga zatem w większym stopniu stałego uwilgotnienia niż przewietrzenia gleby. Ta swoista cecha ekologiczna jodły determinuje zdaniem Adamczyka (1977) w zasadniczy sposób różny udział jodły i buka na poszczególnych stanowiskach. Większą natomiast tolerancją odznacza się jodła w stosunku do chemicznych właściwości gleby.

W Karpatach jodła rośnie zarówno na glebach skrytobielicowych oglejonych (Babia Góra — bór mieszany górski) w bardzo korzystnych warunkach uwilgotnienia, jak i w zbiorowiskach ciepłolubnych, względnie suchych, na pararę-dzinie czamoziemnej, wykształconej z łupków pyłowo-ilastych zawierających CaCOj (Carici-Fagetum abietetosum w Pieninach). W Górach Świętokrzyskich rośnie ona w mszystym, mieszanym borze jodłowym (Abies alba -■ Sphagnum