Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (77)

(+4,9°C). Suma opadów rocznych na obszarze rozsiedlenia waha się od 600 do 700 mm na wschodniej granicy do 1500 mm w Pirenejach (Dengler 1944). W Wielkopolsce minimalne opady niezbędne dla egzystencji buka wynoszą 500 mm rocznie, jeżeli nie występuje przy tym ograniczające oddziaływanie innych elementów klimatu oraz warunków glebowych (Goetz 1935).

Światło

Gatunek cienioznośny (tab. 3 i 4). Wśród rodzimych drzew liściastych buk najdłużej — do 30 roku życia — znosi ocienienie. Pod tym względem ustępuje jednak jodle i cisowi (ryc. 5). Starsze drzewostany najlepsze warunki znajdują na stokach północnych.

Temperatura

Jako element atlantycki nie znosi mroźnych zim, jak np. w latach 1928/29 i 1940/41. Ulega szkodom od mrozu. Ostra zima powoduje obniżenie wartości drewna (tzw. fałszywa twardziel) lub obumieranie drzew. W klimacie Polski cierpi od spóźnionych przymrozków (Materiały ETH, Włoczewski 1968).

Wilgotność

Wymaga znacznej wilgotności powietrza i gleby. Rośnie na glebach umiarkowanie wilgotnych i wilgotnych, lecz bez wody gruntowej w zasięgu korzeni. Nie znosi gleb nadmiernie wilgotnych ani suchych (Sokołowski 1930, Pacyniak 1973) (ryc. 7 i 22).

Gleba

Wymaga gleb bogatych w próchnicę i składniki mineralne (ryc. 6 i 7). Na niżu znajduje korzystne warunki wzrostu na glebach świeżych piaszczysto-gli-niastych, zwłaszcza z gliną lub marglem w podłożu. W górach są to gleby gliniaste, dość głębokie i świeże. Bardzo dobrze wzrasta na glebach zasobnych w wapń. W takich warunkach wykształca wysokie, smukłe pnie dobrej jakości. Chodzicki (1934) uważa, że zawartość wapnia w glebach na niżowych obszarach polodowcowych jest głównym czynnikiem występowania buka. Dla rozwoju buka jako domieszki wystarczająca jest zawartość 0,05% CaO, natomiast dobry rozwój buka zaznacza się dopiero przy 0,1% CaO w glebie na głębokości 30-40 cm. Najwyższą bonitację osiąga buk głównie na glebach brunatnych, płowych i rędzinach (por. też Dzwonko 1990).

Siedliskowe typy lasu

Buk może być gatunkiem głównym na siedliskach: boru mieszanego świeżego — Kraina I, lasu mieszanego świeżego, lasu świeżego, lasu mieszanego wyżynnego, lasu wyżynnego, lasu mieszanego górskiego i lasu górskiego.

Rolę gatunku domieszkowego pełnić może na siedliskach boru świeżego, boru mieszanego świeżego, boru mieszanego wilgotnego (niektóre H^elnice

Niektóre ważniejsze pod względem znaczenia gospodarczego i ekologicznego klimatypy oraz formy buka pospolitego (Fagus syhatica L.) (Svoboda 1953)