P6170048 (Custom)

68 PROCESY GRUPOWE

dużej części studentów, których przebadano tak wszechstronnie przed kilkudziesięciu laty. Stwierdzono jednoznacznie, że byli studenci nadal wyznawali wiele postępowych wartości wpojonych im w college¹ u w latach trzydziestych. W porównaniu z wieloma grupami w podobnym wieku i o podobnym statusie społeczno-ekonomicznym okazali się bardziej liberalni politycznie. I nie tylko jednostki wykazały tę stałość poglądów - staranna analiza samego college¹ u pozwoliła stwierdzić, że zachował on wiele z radykalnego etosu, który panował w nim przed laty.

Każde omówienie nabywania i rozwoju norm grupowych będzie niepełne bez uwzględnienia leżących u ich podłoża procesów społecznych. Jednak właściwym miejscem do poruszenia tego tematu będzie rozdział 4, w którym analizujemy bardziej szczegółowo oddziaływanie większości i mniejszości na kształtowanie i zmianę sądów normatywnych członków grup.

PODSUMOWANIE

1. Przed wstąpieniem do grupy zarówno jej potencjalni członkowie, jak i grupa, do której chcą się przyłączyć, dokonują zazwyczaj czegoś w rodzaju wzajemnego rekonesansu. Wspólną motywacją leżącą u jego podłoża jest oszacowanie nagród i kosztów związanych z przystąpieniem jednostki do grupy.

2. Stanie się członkiem grupy ma ważne implikacje dla tego, jak spostrzegamy własną osobę. Często określamy siebie w kategoriach przynależności grupowej, co zależnie od losów grupy może mieć pozytywne lub negatywne konsekwencje dla naszej samooceny.

3. Inicjacja do grupy często wiąże się z jakimś rytuałem, który może nieść ze sobą przykrość lub ból. Taki rytuał może mieć funkcję symboliczną - wyraźniejszego rozgraniczenia, kto należy do grupy, a kto jest poza nią. Związany z tym dyskomfort służy niekiedy zwiększeniu późniejszego zaangażowania w grupę przez proces redukcji dysonansu.

4.    Jednym z najbardziej podstawowych aspektów tworzenia grupy jest doświadczenie wspólnego losu - spostrzeżenie, że wyniki podmiotu są związane z efektami uzyskiwanymi przez innych.

5.    Jeszcze silniejsza forma współzależności może się ukształtować pod wpływem zadaniowych celów grupy. Kiedy wynikają z nich wzajemne relacje pozytywne, wówczas prawdopodobnie pojawią się: współpraca, spójność i wyższy poziom wykonania grupowego. Natomiast współzależność negatywna prowadzi do rywalizacji, zmniejszenia sympatii do innych członków grupy i zazwyczaj niższego poziomu wykonania.

6. Podstawowe rozróżnienie w życiu grupy dotyczy zachowań skoncentrowanych na osiągnięciu jej celu i zachowań skoncentrowanych na uczuciach innych osób w grupie. Staranna obserwacja interakcji w grupie pozwala dostrzec ten wymiar:

zadaniowe/społeczno-emocjonalne. Jednym z użytecznych systemów obserwacji jest analiza procesu Interakcji autorstwa Balesa.

7.    Spójność grupy definiowano tradycyjnie w kategoriach łącznej wzajemnej atrakcyjności członków, jednak w aktualnym modelu kładzie się większy nacisk na rolę atrakcyjności nie tyle konkretnych jednostek, ile raczej idei prototypu grupy.

8.    Stwierdzono, że spójność wiąże się z takimi czynnikami, jak: bliskość fizyczna, częstotliwość interakcji, podobieństwo członków grup i, co najważniejsze, zaangażowanie w cele grupy. Konflikt międzygrupowy prowadzi zazwyczaj do wzrostu spójności wewnątrz każdej z rywalizujących grup, zwłaszcza tej, która odnosi sukces. Jednak porażka grupy nie musi oznaczać zmniejszenia spójności, zwłaszcza jeśli przystąpienie do grupy było dobrowolne.

9.    Często się sądzi, że spójność jest źródłem wyższego poziomu wykonania grupowego. Jednak ten związek, choć istotny statystycznie, jest niezbyt silny. Ponadto więcej danych przemawia za tym, że to raczej lepsze wykonanie prowadzi do spójności, a nie na odwrót. Podstawową zmienną moderującą jest norma dominująca w grupie - to, czy zachęca ona do produktywności, czy też ją hamuje. Ogólnie mówiąc, spójność prowadzi do większej wierności normom grupowym.

10.    Wszystkie grupy wypracowują systemy norm, które określają granice zachowań akceptowalnych i nieakceptowalnych. Normy pomagają jednostce odnaleźć porządek w środowisku i umożliwiają przewidywanie, są także środkiem regulacji zachowania grupy. Ułatwiają osiąganie celów grupy i wyrażanie tożsamości grupowej. Granice wyznaczane przez normy są zmienne, zależnie od ważności danej sprawy dla grupy oraz od statusu członka grupy. Normy mogą się zmieniać zależnie od okoliczności, ale też pozostawać stabilne przez wiele lat.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Cartwright, D., Zander, A. (red.). (1969). Group dynamics (wyd. 3, rozdz. 31,35). New York: Harper & Row.

Hogg, M. (1992). The social psychology ofgroup cohesiveness: From attraction to so-cial identity. London: Harvester Wheatsheaf.

Levine, J. M._t Moreland, R. L. (1994). Group socialization: Theory and research. W: W. Stroebe, M. Hewstone (red.), European reyiew of social psychology (t. 5, s. 305-336). Chichester Wiley.

Sherif, M., Sherif, C. W. (1969). Social psychology (rozdz. 9-10). New York: Harper & Row.