P1520722

(proakrozynę. hialuronidazę, esterazy, kwaśne hydrolazy) potrzebnych w pro-E cesie zapłodnienia komórki jajowej. Prawie całą główkę wypełnia jądro ko* murkowe W jądrze znąjduje się mocno zagęszczona chromatyna jądrowa |{DNA związany z białkami). Szyjka jest krótkim odcinkiem łączącym główkę 11 pozostałą częścią witki. We wstawce 80% objętości ząjraąją spiralnie ułożo-no mitochondria. w których zlokalizowane są enzymy potrzebne do przemian ' fruktozy i mleczanów. W czasie rozkładu tych związków wyzwala się energia (.niezbędna do ruchu plemników, aparatem ruchu jest witka. Wzdłuż całej fwitki przebiega włókno osiowe zbudowane z mikrotubul: dwu środkowych ilcjziewięciu parzystych obwodowych (rys. 7.6). W szyjce rozpoczynąją się Również, biegnące równolegle wzdłuż witki, włókna obwodowe. Włókien tych 'nie ma już w części końcowej witki. Dojrzałe plemniki porusząją się ruchem śrubowym z główką skierowaną ku przodowi, a tor ich ruchu jest linią pro-jstą. Prędkość ruchu plemników buhąja wynosi ok. 4 ram/min.

7.3.5. Nasienie, jego skład i metabolizm

Plemniki przesuwane są do nasieniowodów przez spontaniczne skurcze przewodu najądrzy, wypełniając je wraz z bańkami. Podczas ejakulacji plemniki zostąją zmieszane z wydzieliną gruczołów płciowych dodatkowych. Wydzielina gruczołów dodatkowych oraz nabłonków wyścieląjących drogi wyprowadzające plemniki nazywa się plazmą lub osoczem nasienia, a plemniki wraz z plazmą - nasieniem (spermą). Nasienie pochodzące z jednego wytrysku nazwano ejakulatem. U poszczególnych gatunków zwierząt skład nasienia zależy od stopnia rozwoju dodatkowych gruczołów płciowych. Na przykład w nasieniu buhaja wydzielina gruczołów płciowych dodatkowych stanowi 80%, wydzielina najądrza 7%, natomiast plemniki 13%. W nasieniu występuje kilka związków organicznych, nieobecnych w innych tkankach, np. fruktoza, sorbitol, kwas cytrynowy, inozytol, glicerofosfocholina. Związki te są wytwarzane w gruczołach płciowych dodatkowych. Nasienie zawiera również wiele składników mineralnych. Jony sodu, potasu, magnezu, wapnia oraz chlorki wpływają na przeżywalność plemników, gdyż zapewniają im prawidłowy przebieg metabolizmu. W nasieniu bardzo ważna jest obecność jonów cynku, ponieważ chronią one tkanki śpkładu rozrodczego samców przed uszkadzającym działaniem jonów kadmu.

1 Objętość nasienia wydzielanego w czasie jednej ejakulacji, liczbę plemników w jednym ml nasienia, procent plemników wykazujących ruch i prawidłową ich budowę morfologiczną u zwierząt domowych podano w tabeli 7.1. Dobrej jakości nasienie charakteryzuje się właściwą dla danego gatunku koncentracją plemników i objętością ejakulatu, dużą ruchliwością plemników i małą liczbą plemników o nieprawidłowej budowie. O jakości nasienia decyduje wiele czynników: wiek samca, jego kondycja, częstotliwość użytkowania

189