PICT2513

76

Oceny natężenia erozji liniowej dokonuje się na podstawie znajomości gęstości sieci dolin

suchych (odwadnianych okresowo) na badanym obszarze:

stopień i • bardzo słaba do 0,1 km/km"

stopień 2 • słaba 0,1 • 0,S km/km*

stopień 3 - średnia: 0,5 - 1,0 kw/km^:

stopień 4 - silna. 1,0 - 2,0 km/km*

stopień $ • bardzo silna’ ponad 2,0 km/km"

Rozwój erozji liniowej w wyżynnych obszarach lessowych ilustruje tycina 57.

Wąwozy tworzą się tuutj bardzo szybko i w przeciągu kilku lat mogą dochodzić do 5-6 ni głębokości

poniżej pierwotnego poziomu. Wąwóz powstaje zazwyczaj od wyrwy zapoczątkowanej wodami

opadowymi (roztopowymi) spływającymi po stoku. Wyrwy mogą powstawać na zboczu, w koleinach

dróg polnych lub w dnie debra, w których uprzednio erozja ustała. Zapoczątkowana erozja posuwa się

najpierw w górę (erozja wsteczna), Wąwóz wcina się systematycznie w kierunku działu wód i często

rozcina go łącząc się z innym wąwozem. W miarę wcinania się wąwozu w kierunku działu wód

postępuje również erozja jego dna i ścian, które podmyte obrywąją się pionowo na długich odcinkach

Erozja denna trwa aZ do osiągnięcia profilu równowagi. W profilu równowagi zanika erozja denna.

pojawia się erozja boczna, następuje wyrównanie zbocza, które zc stromego staje się pochyłe, osiągając

ja

w ten sposób stan czasowej równowagi. Tworzy się wówczas parów. Jeśli w tym czasie dno i ściany parowu pokrywają się roślinnością, to proces erozji może być czasowo zahamowany. Wznowienie erozji może nastąpić wskutek zaburzenia równowagi profilu parowu lub w sposób sztuczny - nn przykład pracz nieprawidłowy (prostopadły do poziomic) kierunek orki w przypadku uprawy zboczy parowu.

Ryc 97. Rozwój erozji liniowej w lessach (Wyżyna Lubelska)

m i

-ml

ML

-ML

ML

Częstą przyczyną nadmiernego rozwoju dolin suchych są wadliwie prowadzene drogi tj. zgodnie ze spadkiem terenu. Najkorzystniejszy jest przebieg dróg równoległy do poziomic W Karpatach zaleca się na przykład zakładanie dróg na terenach suchych, głównie \y obrębie wypukłych lub prostych odcinków stoków, gdzie bliżej jest do skał podłoża. Wówczas zlewnie płytko wciętych wąwozów drogowych mają mniejszą pojemność Należy unikać spadków powyżej 15' i bezpośredniego kontaktu drogi np. z korytem potoku. Drogi powinny się kończyć w dnie doimy lub mieć odprowadzenie wody do zadamionego dna doliny. Natężenie erozji liniowej w kraju przedstawia rycina 58.

Z 2.2.3._Skutki ero:ii wodne i 2 Uh i u ginieiszt! sposoby lei zwalczania

Erozja wodna gleb pociąga za sobą liczne, ujemne z gospodarczego punktu widzenia-SkulkJ.. które polegają na:

• obniżeniu się wysokości i jakości plonów wskutek zmywania warstwy ornej, mechanicznego wymywania składników pokarmowych z gleby oraz niszczenia roślin uprawnych (tye. 59)