PICT5905

Pr/y c/ym „im więcej jest elementów jak pisze J. Pieter (1973. s. 112)

/ których trzeba wybrać właściwe, im subtelniejsze różnice między właściwymi a nieodpowiednimi, tym /adnnicjcsl trudniejsze". Poza tym wśród wyszczególnionych elementów powinny przeważać na ogół elementy nie znajdujące pokrycia w poprawnych odpowiedziach.

Ułożenie zadania jednostronnego wyboru nic sprawia w zasadzie większych trudności, ale przydatność ich jest niewielka. W zasadzie bowiem sprawdzają one jedynie pamięciowy zasób wiedzy ucznia.

Zadanie alternatywne

Nazwa ..zadanie alternatywne" jest używana zamiennie z nazwą zadania typu „prawda - fałsz" i z nazwą „zadanie prawdy i fałszu". Zadanie to wymaga tylko jednej z dwóch możliwych odpowiedzi: „prawda” (lub „prawdziwe”), o ile dane twierdzenie - - zdaniem osób testowanych — jest prawdziwe albo „fałsz." („fałszywe”), jeżeli mija się — według nich — z prawdą. To znaczy, zadanie alternatywne domaga się jednoznacznego rozstrzygnięcia co do prawdziwości lub fał-sżywości objętego nim twierdzenia. Niekiedy rozwiązanie tego typu zadań polega także na zmianie lub usunięciu jakiegoś słowa lub znaku w jednym lub kilku spośród zdań (twierdzeń), stanowiących ich część składową. We wszystkich zaś innych przypadkach osoba badana ma orzec o prawdziwości lub fałszywości danego zdania przez podkreślenie odpowiedniego słowa, umieszczonego po prawej stronic arkusza.

Niżej podaję przykład kilku zadań alternatywnych z geografii (za J. Pieter, 1973. s. i20):

Podkreśl słowa ..prawda" obok zdań prawdziwych, „fałsz" obok zdań fałszywych oraz zmień jedno słowo w zdaniach, które dzięki te j zmianie stają się prawdziwe.

J. Wisła wpada do morza Bałtyckiego.	prawda	fałsz
2. Stolicą Polski jest Kraków.	prawda	fałsz
3. Tatry są najwyższymi górami Polski.	prawda	fałsz
4. Najwięcej węgla wydobywa się w Polsce na Śląsku.	prawda	fałsz
5. Warszawa, Łódź, Kraków, Wrocław i Ojców to największe miasta polskie.	prawda	fałsz
6. W Puszczy Białowieskiej żyją jeszcze żubry.	prawda	fałsz
7 W Polsce istnieją liczne kopalnie srebra i złota.	prawda	fałsz
8. Na południu Polska graniczy z Niemcami.	prawda	fałsz
9. Największym sąsiadem Polski jest ZSRR.	prawda	fałsz

Zadania alternatywne spotykały się i nadal spotykają z ostrą krytyką przeciwników obiektywnych badań testowych. Zarzuca się im przede wszystkim możliwość zgadywania właściwych odpowiedzi i nieliczenia się z postawami niezdecydowania badanych. Aby tego uniknąć, tworzy się testy, składające się co najmniej z 20-30 zadań. Ponadto usiłuje się odpowiednio uściślać wypowiedzi osób badanych, wprowadzając różne warianty zadań alternatywnych. Jedną z form takich zadań jest zdanie złożone z dwóch twierdzeń, przedzielonych wyrazem „ponieważ” lub „bowiem”, wobec których osoba badana ma wypowiedzieć się. czy są one prawdziwe lub fałszywe. Zestaw takich odpowiedzi może być następujący:

A Obie części zdania są prawdzie t związane są ze sobą przyczynowo;

B Obie części zdania są prawdziwe, lecz nic są związane przyczynowo;

C Pierwsza część zdania jest prawdziwa, a druga fałszywa;

D Pierwsza część zdania jest fałszywa, a druga prawdziwa;

I- Obie części zdania są fałszywe;

Rozwiązanie zadania zaznacza się zakreśleniem odpowiedniej litery (A, B,

C, D lub E).

Konstruowanie tego typu zadań wydaje się tylko pozornie łatwe. Trudność sprawia niejednokrotnie znalezienie dwóch całkowicie sprzecznych ze sobą twierdzeń, a zwłaszcza twierdzeń, które nie byłyby ani zbyt łatwe, ani zbyt trudne do rozpoznania.

Inne zadania testowe

Obok zasygnalizowanych wyżej typów obiektywnych zadań testowych warto wspomnieć również, choć pobieżnie, o zadaniach analogii. Polegają one na uzupełnieniu brakującego czwartego członu w analogicznym stosunku dwóch par elementów. Chodzi tu o rozpoznawanie określonych podobieństw i proporcji. Zadania takie stosunkowo łatwo można układać zwłaszcza z matematyki, gramatyki, fizyki, chemii. W zakresie np. arytmetyki i gramatyki mogą one przybierać następującą postać:

S : 16 = 4:?

2 : 4 = 8:?

przymiotnik — przydawka; czasownik — ? r/.cczownik — przypadek; czasownik — ?

Zadania analogii są pewną odmianą zadań uzupełnienia luk (por. J. Brzeziński, 1978, s. 311 i n.). Są to zadania wymagające wstawienia w brakujące części

157