poziewnik szorstki1

Poziewnik szorstki Galeopsis tetrahit L

Rodzina: Wargowe, Labiatae

1 — pokrój; 2— kwiat widziany z boku; 3 — kwiat widziany z przodu; 4—6 — rozłupka od strony brzusznej, grzbietowej i w przekroju poprzecznym; 7—10 — siewki (I i 7—10 oryg.; 2 i J wg Hegiego; 4—6 wg Kulpy)

Roślina jednoroczna, jara. Łodyga galęzista, wysokości 10—100 cm, przeważnie w węzłach zgrubiała, pokryta odstającymi szczeciniastymi włosami, często w górze ogruczolona, zwykle bez przylegających miękkich włosków. Liście jajowate lub podługowato jajowate, zaostrzone, karbowano piłkowane, owłosione. Kwiaty zebrane w nibyokółki w kątach górnych liści. Kielich o długich szydlastych ząbkach, nieco krótszy od rurki korony. Korona purpurowa, kremowa lub biała długości do 22 cm. Środkowa łatka wargi dolnej o brzegu płaskim, ucięta, zwykle drobno ząbkowana, na końcu bez wycięcia lub z bardzo małym, cała jasnoróżowa, biaława albo ciemniejsza i z szeroką bladawą obwódką; żółta plama w gardzieli korony bez ciemnych kresek. Rozłupki odwrotnie piramidalne o podstawie skośnie ściętej, nieco przypłaszczone, szarobrunatne, ciemniej plamkowane i płasko brodawkowane, długości około 2,75 mm, szerokości 2 mm i grubości 1,25 mm. Kwitnie od VI do X.

Poziewnik szorstki jest chwastem pospolitym w ogrodach, parkach, sadach, na brzegach lasów oraz na polach uprawnych, szczególnie w zbożach i okopowych. Rośnie na glebach gliniastych i lżejszych próchnicznych. Szczególnie rozpowszechniony na glebach gliniastych w Sudetach i Karpatach oraz w pasie przymorskim. Roślina cieniolubna.

Rozmnaża się za pomocą rozłupek, które w glebach mało czynnych, zby t wilgotnych lub zakwaszonych albo w okresie suszy przez długie lata zachowują żywotność. Rozłupki wysypują się łatwo z dojrzałych kielichów.

Siewki: hypokotyl wydłużony do 35 i więcej mm, grubości 1—2 mm, obły, nagi lub w górze z dwoma wąskimi szeregami krótkich, przyległych włosków, czerwono nabiegły. Liścienie okrągławo owalne, na końcu i u podstawy zaokrąglone, z płytkim wycięciem na wierzchołku i z drobnymi uszkami przy ogonku, zielone, nagie, długości około 9 mm, szerokości 7 mm; ogonki cienkie, wydłużone, długo, białawo owłosione. Epikotyl u starszych siewek wydłużony, górne międzywęźle początkowo krótsze, gęsto, krótko, miękko owłosione; włoski leżące, wstecz zwrócone, białawe. Łodyżka 4-boczna, liście parami naprzeciwległe, zielone, obustronnie, miękko, przylegle owłosione. Blaszki liściowe podłużnie eliptyczne i karbowane lub jajowate i piłkowane; pierwsze na szczycie tępe, w nasadzie zwężone, drugie ostro zakończone i w nasadzie zaokrąglone. Unerwienie pierzaste, nerwy boczne skośnie ku górze biegną do cięć międzyząbkowych. Ogonki krótsze od blaszek liściowych, z wierzchu kosmato, miękko włosione; przy węzłach włoski dłuższe.

Siewki pojawiają się na wiosnę.