Wskaźnik rotacji ar dniacli podaje, na ile dni starczy określony zapas towaró* przy danej wielkości sprzedaży’. Punktem wyjścia do tych obliczeń jest sprzedaż przy.
na jeden dzień. Ustala się ją. dzieląc wielkość sprzedaży w danym okresie przez bczbę dni w tym okresie. Podobnie jak przy obliczaniu zapasów materia-(owych przyjmuje się zaokrągloną liczbę dni (miesiąc - 30 dni. kwartał - 90 dni. rok - 360 dni).
Przykład. Jc/di przyjąć kwartalną sprzedaż z podanego przykładu w wysokości 54 000 d. •o ffrmfa* przypadająca na I dzień wynosi 54 000 z\: 90 dni ■ 600 zł. Wskaźnik rotacji S BSjgl (#?/) obliczamy, dzieląc przeciętny zapas towarów w danym okresie przez sprzeda/ przypadającą na I dzień, co przy przyjęciu danych z przykładu, wynoa 27000 ih 600 d - 45 dai.
ZaieTnntf tę można przedstawić za pomocą następującego wzoru:
gdzie:
B — wskaźnik rotacji I dniach.
T - liczba dni w danym okresie.
a pozostałe symbole (Z, i 5) B| takie samo znaczenie, jak w poprzednim wzorze. Przykład. Biorąc do obliczeń jmiilUir wielkości. otrzymujemy
Znając wskaźnik rotacji wyrażający liczbę obrotów, można obliczyć wskaźnik rotacji w dniach i na odwrót. Zależność tę można zapisać następująco:
Przykład. Wykorzystując dane z przedstawionego przykłada, otrzymujemy:
11 *45 dni i R0 = *2 razy
Wyjaśnienia wy maga kwestia obliczania przeciętnego zapasu towarów, gdy2 można przeprowadzić te obliczenia (ńżnjnni sposobami:
I metodą średniej arytmetycznej zapasu początkowego i końcowego;
I tort odą średniej arytmetycznej wszystkich zapasów;
I metodą średniej chronologicznej.
Jeżeli kolejne zapasy określamy symbolami: ZI Z..., 9 to wzory\ według ^ rycfli gHjgM 9 przeciętny zapas, można przedaawić aattępująco:
I kiriaia ajjlmOrrni zapasu początkowego i końcowego
I
• średnia arytmetyczna wszystkich zapasów
Zj ----
• średnia chronologiczna
♦ Z, +Z, ♦
gdzie n oznacza liczbę wszystkich zapasów przyjętych do obliczeń. Obliczeniu te można zilustrować przykładem.
Przykład, w II kwartale wartość zapasów towarów w sklepie detalicznym wynosiła:
- na dzień 1 kwietnia - 130 000 zł.
- na dzień 30 kwietnia - 180 000 zł.
- na dzień 31 maja - 160 000 zł.
- na dzień 30 czerwca - 150 000 zl.
Zapasy przeciętne obliczane poszczególnymi metodami wynoszą:
- średnia arytmetyczna zapasu początkowego i końcowego
- 130000♦ 150000 ,.AnnA ,
Zs -j-- 140000 zl
- średnia arytmetyczna wszystkich zapasów
Z% m »30000+180000+ 1600004-150000 _
- średnia chronologiczna
Zs = 6SOO°* l8°-°^t 160000■»75(XX) . 160000 a
Najczęściej w praktyce jest stosowana średnia chronologiczna, gdyż jest ona najdokładniejsza w porównaniu z pozostałymi przeciętnymi.
Na wielkość zapasów, a więc także i na szybkość rotacji zapasów, wpływa wiele różnorodnych przyczyn. Do najważniejszych czynników decydujących o widkośd i szy bkości rotacji zapasów towarowych można zaliczyć:
• rodzaj towarów i strukturę asortymentową sprzedaży;
• sytuację dotyczącą produkcji i dostaw towarów;
• stosowanie metod aktywizujących sprzedaż;
• warunki ogólne oraz organizacyjne pracy przedsiębiorstwa handlowego;
• lokalizację punktów sprzedaży detalicznej i charakter regionu.
Rodząf towarów i ich jakość wpływają w decydującym stopniu na szybkość rotacji zapasów. Towary łatwo psujące się lub tracące wartość użytkową, op. pieczywo , nabiał, niektóre owoce, muszą być często zakupywane i czas ich przechowywania nie może przekroczyć kilku dni. a nawet jednego dnia. Artykuły o dużej często* tliwości zakupu wymagają częstego uzupełniania zapasów, towary rzadko nabywane
(ap. okolicznościowego zakupu) są natomiast dłużej przechowywane, wc ich zapasu jest wyższy. Towary o
bcc czego większego