I węglarid. przeznaczone do przewozu ładunków sypkich, masowych, odpornych na wpływy atmosferyczne (np. węgiel, żwir. piasek, ruda), ziemiopłodów (buraki) oraz maszyn i urządzeń odpowiednio opakowanych i zabczpiecztmych • płoeformy. służące do przewozu przedmiotów długich (np. szyny kolejowe, pręty walcowane. elementy konstrukcji stalowych) oraz drewnu, materiałów budowlanych, maszyn I urządzeń, a także innych ładunków niewrażliwych na wurunki atmosferyczne lub odpowiednio zabezpieczonych przed tymi warunkami.
Cysterny H to wagony zbiornikowe, służące do przewozu ładunków w stanic płynnym i gazowym (np. produkty naftowe, gaz propan-butan, chemikalia).
Do taboru specjalnego zalicza się wagony nienależącc do wspomnianych grup.
I wśród nich: wagony chłodnie do przewozu towarów łatwo psujących się. wagony zbiornikowe do przewozu cementu, wagony do przewozu bydła itp.
Oprócz wielu zalet transport kolejowy ma również poważną cechę ujemną, którą jest konieczność kilkakrotnego przeładunku towarów na drodze od dostawcy do odbiorcy (z samochodu do wagonu, z wagonu na samochód i do magazynu odbiorcy). Te wady transportu kolejowego eliminuje bocznica kolejowa doprowadzona do magazynu dostawcy oraz magazynu odbiorcy.
Przesyłki kolejowe dużych ilości wyrobów mają charakter przesyłek całowago-nowych, przesyłki zaś mniejszych ilości wyrobów, nie wymagające całego wagonu, to przesyłki drobnicowe.
Transport samochodowy odgrywa ważną rolę w przewozie dóbr na krótkie i średnie odległości. W przewozie na dłuższe odległości transport samochodowy jest stosowany dla artykułów łatwo psujących się oraz jeżeli charakter przewożonych wyrobów wymaga stosowania samochodów specjalnych (cysterny, chłodnic, samochody do przewozu bydła itp.). Podstawową zaletą transportu samochodowego jest stosun-ktmo duża szybkość przewozu oraz bezpośredniość dostaw od magazynu dostawcy do magazynu odbiorcy be/ konieczności przeładunku na trasie przewozu.
Transport samochodowy charakteryzuje się też dużą operatywnością, wyrażającą rię terminowością podstawienia samochodu pod załadunek towarów, terminowością dotarcia do nadawców i odbiorców o zmiennej lokalizacji, przewozami na odległości krótsze od typowych odległości dla innych gałęzi transportu, przejazdem po różnych drogach i w prawie każdych warunkach terenowych.
Przewozy samochodowe mogą mieć charakter przewozów regularnych, jeżeli odbywają się w ściśle określonych terminach i na ściśle określonych trasach, oraz przewozów nieregularnych, wykonywanych na zlecenie użytkowników.
Najwięcej przewozów odbywa B samochodami uniwersalny ml. zwanymi skrzyniowymi Przewozi B w nich wszystkie towary niewrażliwe na temperaturę- Są lei samochody dostosowane do warunków i technologu przewozu, jakich wymaga przemic&scm-my towar. Należą do nich na przykład samochody chłodnic zaopatrzone w Sj^B| chłodnicze, które umożliwiają regulowanie wewnętrznej temperatury pudła chłodni /p | mit Z uyataf sniami dla przewu/onych towarów, samochody cysterny, samochodypr^* do przewozu rięfclegp tlenu, samochody samowyładowcze itp. Orupę rwoereteam
specjalnych stanowią samochody dźwigi, betoniarki, polewaczki, samochody strażackie i inne dostosowane do przemieszczania urządzeń na sute na nich zamontowanych.
Tabor ciężarowy można podzielić na dwie grupy: tabor silnikowy (samochody ciężarowe) i tabor bezsilnikowy (przyczepy, naczepy). Zestawy dużych samochodów ciężarowych oraz ciągników współpracujących z przyczepami lub naczepami są nazywane pociągami drogowymi. Są one w dużej mierze wykorzystywane w przewozach międzynarodowych. Najczęściej spotykanymi zespołami pojazdów są samochody o ładowności od 8 ton połączone z przyczepami o ładowności 10 ton i więcej oraz ciągniki siodłowe połączone z naczepami o ładowności 15 ton i więcej. Ciągniki siodłowe nic mają własnej powierzchni ładunkowej, lecz są przystosowane do pracy z naczepą mającą własne podwoz.ic i przednią częścią opartą na specjalnym siodle ciągnika.
Firmy transportowe mają obowiązek posiadania licencji uprawniającej do wykonywania działalności w zakresie transportu drogowego. Licencja określa rodzaj przewozów. które może wykonywać przedsiębiorca, i obszar, na którym tc przewozy mogą być wykonywane. Licencje są przyznawane na czas określony — od 2 do 50 lat. Przewoźnik jest zobowiązany przedstawić zabezpieczenie finansowe na każdy posiadany pojazd. Dopuszczone są różne formy zabezpieczenia: poręczenia lub gwarancje bankowe, poręczenia osób fizycznych lub prawnych, obligacje państwowe, zastaw w papierach wartościowych gwarantowanych przez Skarb Państwa, gwarancje ubezpieczeniowe. weksle, polisy autocasco bądź po prostu pieniądze w bank u
W zarządzie każdej firmy transportowej musi zasiadać co najmniej jedna osoba posiadająca certyfikat kompetencji zawodowych. Dokument ten potwierdza kwalifikacje i wiedzę konieczne do prowadzenia działalności transportowej. Przedsiębiorcy chcący uzyskać certyfikat na przewozy międzynarodowe muszą m.in. znać umowy międzynarodowe i dokumenty niezbędne do wykonywania transportu międzynarodowego. Istnieją 4 rodzaje certyfikatów uprawniających do:
• krajowego transportu drogowego osób;
• krajowego transportu drogowego rzeczy;
• międzynarodowego transportu drogowego osób;
• międzynarodowego transportu drogowego rzeczy.
Z transportem jest związana spedycja - jako pośrednie ogniwo procesu przewozowego. Oprócz przewozu ładunku można zlecić wykonanie różnych dodatkowych usług związanych z organizowaniem i wykonaniem przewozu, czyli usług spedycyjnych. Dokumentem zawarcia umowy o czynności spedycyjne może być zlecenie pisemne, zamówienie lub inna pisemna forma. W dokumencie powinien być podany termin wykonaniu usług spedycyjnych oraz ich zakres. Do zakresu tych usług może na przykład należeć: przygotowanie ładunku do wysyłki, wybór środka transportu, zważenie przesyłki, załadowanie jej na środek transportu, wypełnienie dokumentów przewozowych, czuwanie nad przebiegiem przewozu, wyładowanie przesyłki ze środka transportu, dostarczenie do magazynu odbiorcy.
Przedsiębiorstwa korzystające z transportu na dużą skalę organizują w zasadzie własną słuitę spedycyjną, inne przedsiębiorstwa - zlecają czynności spedycyjne