r8 (2)

Jeśli chcemy ro/.kidourac slie.s v kolny, pi/edu ws /.yslUi 11 powi mu śi ny zezwolić im nich i wręcz<lo|migowa ć du ruchu! Nic im,nilu na iiiyśli |>au/ in i<;«.lzy lekcjami (na których, mani nadzieję, nici i jesuli >r.v<»k tiry!). Wielu iiiiucxycieli stosuje talcżc w czasie zajęć regularnie ewicyę-niu ruzliiźnia-jijcc lub gry ruchowe, giy taneczne czy gimnastykę śimllckeyjiią.Nie tylko .sprawia to uczniom radość.ale rozładowuje nicpolrzcbuc napięcia i .stymuluje do nauki. Planując zajęcia, powinniśmy uwzględniać potrzebę ruchu. Po pierwsze, chodzi o zniesienie ograniczającego przymusu siedzenia. Pierwsza zasada dydaktyczna nowego austriackiego planu nauczania w szkołach podstawowych brzmi:

„Przy planowaniu zajęć należy zwrócić uwagę na to, aby iiw-zględnić szczególną potrzebę ruchu dzieci. Istnieje w czasie lekcji wiele sytuacji, które w' żadnym razie nie wymagają przymusu siedzenia. W czasie zajęć należy robić przerwy na gimnastykę śródlekcyjną w postaci ćwiczeń gimnastycznych , gier ruchowych i innej aktywności motorycznej”¹.

Ć wiczenia ruchowe wprowadzają rozluźnienie fizyczne, są również istotne dla ogólnego wychowania fizycznego; umożliwiają wczucie się w swoje ciało; uświadamiają uczniom napięcia wynikające ze stresu i pomagają w bardziej zmysłowym postrzeganiu ciała. Znani przedstawiciele wychowania w ujęciu holistycznym wskazują na to, że umiejętność rozluźniania się powinna stać się jednym z podstawowych zadań szkoły. H.G. Petzold, przedstawiciel pedagogiki Gestalt, uważa że:

„Ćwiczenia relaksacyjne... powinny stanowić część planu nauczania obok nauki czytania, pisania czy liczenia. Nieumiejętność prawidłowego rozluźniania się stanowi dla wielu ludzi bardzo istotny problem, który często może być przyczyną zaburzeń natury psychosomatycznej, zwłaszcza gdy na stres wywołany błędną adaptacją reaguje się napięciem, na skutek czego wykształcają się strefy chronicznego napięcia. W szkole zorientowanej na osiąganie wyników procesy takie można często obserwować w sytuacjach przeforsowania. Koniecznie należy więc zmienić schematy takich sytuacji i w ten sposób wyrwać przyczynę »z korzeniami«. Opanowanie aktywnych technik relaksacyjnych trzeba potraktować jako ważną pomoc, ponieważ ani w szkole, ani w sytuacjach codziennych w warunkach wysoko rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego nie uda się uniknąć sytuacji obciążających. Poza tym należy pamiętać, że wiele dzieci... przychodzi do szkoły z zakodowanym już wzorcem zachowania polegającym na reagowaniu na stres napięciem”².

Je*a*li slies i s(iitrli    być sk ulee/me lo/ladowmne, In. /podmę

/ przeprowadzony nu Iw kUiiuiiiii. /byt duże oczekiwania mc s;j nspi.iwie llliwitme. Kióner i inni mówią oil/iesięeiogod/mnym programie w in imi H³' uuloi!.ciiic/nyin. który nie spowoduje jednoznacznej lediikcp opolnepo Nl nie! ni, si rac hu przed egzaminem i strachu sytuacyjnego w sylu.n p ep/n tninu. Same ćwiczeniaodprężające nic wystarcz,ą. I*. Maischnll nnlnmin.l Nl wierci/, a, i/, łączony program relaksacyjny może mieć pozytywne .kulki w rozładowaniu stresu i strachu. Uczniowie są systcmalyc/mc w pi owa lizani przez terapeutów w zagadnienia techniki rclaksacypici i dodatkowo uczą się reagować na sytuacje stresowe, realizujtjc ćwiczenia uyohia/nl i gry na role ³. W normalnej rzeczywistości szkolne j braknie |nlmik w pio gramie miejsca na tego rodzaju ćwiczenia, a nauczyciele me są |ii/\pu|u wani tlo ich prowadzenia. Z kolei z rozmów z, nauczycielami wyniku, ły uczniowie już na skutek okazjonalnie prowadzonych ćwn /cii telaknut \| nych stają się spokojniejsi i potrafią lepiej się koncenliownt w i /iiMm Im stów. Publikacja Akademii Pedagogicznej w Zmuś (Tyiol i podaje, h< lir ł ba błędów ortograficznych w czasie dyktand spada o 11 pim cni im zunIo sowaniu muzyki w połączeniu z ćwiczeniami relaksin yjiiyml³ Mii/na więc przyjąć, że ćwiczenia relaksujące wpływają koi/ysliilc im klluittl llit uczania, a co za tym idzie, nauka powoduje mniejszy slies

Poniżej wymienione ćwiczenia mogą być przepiow ad/aue oka/|o!til! nie, w celu szybkiego redukowania napięć:

-    przed testem proponujemy „podróż w krainę lanta/p" (..Wynhtil/ *at bie, że wędrujesz po kwitnącej łące...”);

-    po zakończeniu pracy klasowej wprowadzamy ćwu /emu nspnka|a|i| ce („Wsłuchajcie się w odgłosy płynące z zewnątrz..."),

-w czasie godziny lekcyjnej wprowadzamy ćwiczenia li/yt /ne (,.1'i/m ciągamy się jak koty...”).

Jeśli jednak skutecznie chcemy rozładować strach przed szkolą, wuw czas należy podjąć następujące działania:

-rozmowy na temat sytuacji, które wywołują strach, i mówimy u nepa tywnych uczuciach z tym związanych (np. przed klasówką: „Nie uda mi się tego napisać”);

-    trening relaksacyjny, żeby nauczyć się samodzielnie wywołać leaki |<; odprężającą (np. za pomocą sygnału relaksującego: „Jestem zupełnie spo kojny”);

1

   Plan nauczania Szkoły Powszechnej, 1986.663.

2

   Petzold w: Brown/Petzold, 1978, 108.

3

Por. Marschall. 19X1, Kmncr i in., 1982. Patrz poza tym program treningowy dla a.im /v cieli u Bolise-Wagner/Sliiilmaltcr, 1986.

^; Krobnibiclilcr. PIK I, pi/yiar/uny także u Brenna, 1986.