P3111143

KARL R POPPER

ły” lub. jeśli kto woli. „śnieg jest zielony”—jest to najzupełniej obojętne. Zdanie „śnieg jest zielony” koresponduje z faktami wtedy i tylko wtedy, gdy śnieg jest zielony. Wyjaśnia to korespondowanie z faktami w sposób najzupełniej ogólny. Nie ma najmniejszego znaczenia to, czy będziemy mówili, że śnieg jest zielony, czy też powiemy, że śnieg jest biały, ponieważ zdanie „śnieg jest zielony” koresponduje z faktami wtedy i tylko' wtedy, gdy śnieg jest zielony. Zdanie „śnieg jest biały” koresponduje z faktami wtedy i tylko wtedy, gdy śnieg jest biały — a mówiąc ogólnie: zdanie „r” koresponduje z faktami wtedy i tylko wtedy, gdyy, przy założeniu, że „x” jest nazwą zdania opisującego v.

Jak państwo wadzicie, trudno sobie wyobrazić coś równie nieskom-plikowanego. Ustaliliśmy zatem, co oznacza, w najogólniejszym sensie, „koresponduje z faktami”. Ustaliliśmy to; nie jest to jednak definicja. Tarski wykazał następnie, że możemy podać definicję „korespondowania z faktami” dla dowolnego danego języka sztucznego. To wszakże nie jest w tym kontekście najistotniejsze. Nie ulega jednak wątpliwości, że ustaliliśmy bardzo precyzyjnie —jakkolwiek za pomocą przykładów (ponieważ jednak możemy zmieniać przykłady w najzupełniej dowolny sposób, zakres zmienności przykładów jest nieograniczony) — ustaliliśmy bardzo precyzyjnie, co oznacza „korespondowanie z faktami”. Tym samym ustaliliśmy bardzo precyzyjnie, co oznacza „prawda”.

Tak oto przedstawia się, w moim przekonaniu, relacja zachodząca między tym, co nazwał pan „opisem symbolicznym”, a „rzeczywistością fizyczną”: opis symboliczny — to znaczy zdanie — koresponduje bądź nie koresponduje z faktami rzeczywistości fizycznej. Innymi słowy, jest prawdziwe bądź fałszywe. Do tego sprowadza się w istocie ta relacja.

ROZDZIAŁ PIĄTY

INTERAKCJA I ŚWIADOMOŚĆ

Panie i panowie nie zdążyliście jeszcze, mam nadzieję, zapomnieć, że tematem moich wykładów jest przede wszystkim zagadnienie ciała i umysłu, a świat 3, ewolucja emergentna i teoria ewolucji języ ka spełniają tylko pomocniczą rolę jako podstawowe środki, które mają zbliżyć nas do próbnego rozwiązania zagadnienia ciała i umysłu. W trakcie dzisiejszego wykładu mam zamiar przedstawić zarys rozwiązania tego zagadnienia.

Muszę jednak państwa ostrzec, że próbna teorią którą chcę państwu zaproponować, ma nie tylko roboczy charakter; nie jest również w dosłownym rozumieniu tego słowa teorią w porównaniu na przykład z fizykalną teorią pola. Jest to jednak teoria sprawdzalna i przeszła kilka sprawdzianów w sposób, który przekroczył moje najśmielsze oczekiwania.

Tym z państwa, którzy mająjakiekolwiek pojęcie o historii filozofii,; nie muszę chyba tłumaczyć, jak dalece niezadowalające jest wszy stko, co do tej pory powiedziano o naszym zagadnieniu. I tylko w kontekście kilku wcześniejszych prób rozwiązania tego zagadnienia mam prawo sądzić, że moja propozycja zasługuje na uwagę.

Można tu poczynić interesujące spostrzeżenie, ze nasza wiedza o ludzkich umysłach, w tym wiedza o naszy ch własnych umysłach, ma nader nieprecyzyjny charakter. Wiedzą jaką rozporządzamy o naszym fizycz-

143