Re exposure of DSC03256

_3. Rozwój sztuki greckiej w V i tV w.

ARCHITEKTURA 1 RZEŹBA. Ważne miejsce w budownictwie epoki klasycznej u. czynąiąząjmować budowle użyteczności publicznej: gimnaąjony (miejsca dońcj. czen sportowych), buleuteriony (siedziby Rad), a przede wszystkim teatry, ktdre od II połowy IV w. wznoszone są z kamienia. Nąjlepiąj zachowany grecki teetr znąjduje się w Epidauros.

Nowym typem budowli są monumentalne grobowce wznoszone w Azji Mniej-szej na zamówienie tamtejszych lokalnych władców. Symbolem tego rodiąk architektury było bez wątpienia Mauzoleum w Halikamasie czyli grobowi* Mauzolosa, władcy Kari i.

WIV w. kształtuje się trzeci z greckich porządków architektonicznych, styl koryncki, stosowany nąjczęścią} w architekturze wnętrz. Inną nowością tego okres jest to/os, czyli budowla sakralna, wznoszona na planie koła i otocaau kohimnadą. Przykładami takich konstrukcji są: świątynia Ateny w Delfach i tal* w sanktuarium Asklepiosa w Epidauros.

Epoka klasyczna to okres ważnych zmian w rzeźbie grecki ęj. W V w. p.n.e postacie nabierąją cech indywidualnych i przedstawiane są w ruchu. Wprawdiż monumentalne posągi z tego okresu nie przetrwały, ale pewne o nich wyobrafc-nie dąją nam zachowane rzymskie kopie. Wiele o ówczesnej rzeźbie mówią taką fragmenty wystroju rzeźbiarskiego (płaskorzeźby) z różnych świątyń.

Do najwybitniejszych twówców V w. zaliczamy Fidiasza, który stworzył wielkie posągi znajdujące się na Akropolu i w Olimpii: Atenę Parthenos i Zeusa Olimpijskiego, wykonane w technice chryzelefantyny. Nieco starszy od Fidiam był Myron, twórca Dyskobola. jednej z najsławniejszych rzeźb starożytnych P> bazującej przemiany, jakie zaszły w sztuce greckiej od epoki archaicznej; rstSa przedstawia sportowca na chwilę przed wykonaniem rzutu. Trzecim z trójki wielkich rzeźbiarzy V w. był Poiikiet, który opracował tzw. kanon, czyi) ustal? idealne proporcje e««ł» męskiego. Ilustracją kanonu Polikleta jest posągDayfr rosa (Niosącego włócznię).

Sztukę grecką IV w. ukształtowała twórczość Praksytelesa. Z jego imieniai ' związany jest posąg Afrodyty ze świątyni w Knidos. Był to pierwszy w Kto* greckiej posąg przedstawiający akt kobiecy. Wybitnym twórcą tego stulecia byi też Skopas, architekt i rzeźbiarz, twórca wielu posągów bóstw wykonywanych i na zamówienie różnych poleis. Interesującym dziełem Skopasa jest znana z fag- ; mentów rzymskiej kopii tzw. Szalejąca hfenada (monadami nazywano kobiety z orszaku Dionizosa). Nąjmtodzzym z trójki wielkich rzeźbiarzy IV w. był Lhjp. teoretyk sztuki, który wypracował własny kanon rzeźbiarski. Postacie Lfryp* były nie tylko smukiejsze od rzeźbionych przez Polikleta, lecz także przedtu-wionę w rucha, co podkreślał układ nóg i gesty rąk. Teoretyczne założeni* j artysty oddaje posąg atlety oczyszczającego się po walce skrobaczką, trs. j Apoksyomenos.

Mauzoleum w Halika masie, hipotetyczna rekonstrukcja