Re exposure of DSC03293

PODBÓJ ITALII I JEGO SKUTKI

, .... ...    1. Głdume etapy podboju

Zjednoczenie Italii pod hegemonią Rzymu było wynikiem ciężkich walk prowadzonych przez Rzymian mniej więcej 200 łat. Około 500 r. p.n.e. Rzym był jot doić dużym miastem, niewątpliwie nąjwiększym w Lagun. Jego terytorium obejmowało prawdopodobnie 822 km*, ludność zaś liczyła zapewne ponad 30 tysięcy mieszkańców. Dorównywałaby wielkością Rzymowi Etrusków. Dla podjęcia przez Rzymian ekapemji zasadnicze znaczenie miało właściwe ułożenie stosunków z innymi miastami Lacjum. Około 493 r. zostało zawarte przymierze między Rzymem a federacją latyńaką, tzw. foedus Cassianum, uznąjące równe prawa obu stron. Zarówno Rzymianie, jak Latynoerie byli zainteresowani w pokonaniu sąsiadujących plemion Ekwów i Wolaków. Na skonfiskowanych przeciwnikom terytoriach zakładano kolonie latyńskie, gdzie osiedlali się Rzymianie i Laty-nowie. W V w. (Ute. nhłu tpierzaótwrim dla Rzymian byli Etruskowie, którzy próbowali odzyskać utracone tereny. Wielkim sukcesem Rzymian stało się zdobycia w 396 r. pa wiełn ltach rśęślrirh walk potężnego etruskiego miasta Wąje. Podwoiło się wówczas terytorium rzymskie, bowiem skonfiskowane Etruskom ziemie podzielono między chłopów-łołnierzy.

Na począittai IV w. paz. nastąpiło zahamowanie ekspansji rzymskiej na teranie Italii, bowiem pąjawili aię celtyccy Galowie, którzy zdobyli nawet sam Rzym. Ostateczna wyparcie Galów i pwb»^i« Etrusków zawdzięczali Rzymianie sojuszowi ze Związkiem Leżyóakim, którego stali aię hegemonem. Trudna sytuacja Rzymu po nąjeśdzie Galów anuriła patrycjuazów do poważnych ustępstw na rzecz piebejuasy, którzy stanowili podstawę piechoty rzymskiej. W połowie IV w. p.na. zaczęły się riętlrte dla Rzymu, wieloletnie walki z Samnitami. Tb bitne pietniona góralskie, tamlzazkująoe tereny środkowego Apeninu, zagarnęły żyzną Kampanię wraz z jej bogatymi miastami: etruską Kapuą i grecką Kyme. Kam-panie była od dawna obiektem pożądań sąsiadujących z nią od północy Rzymian. Wczasie trudnych wojen sam nic kich zachwiana    jedność Związku Latyń-■kiego. Miasta latyńskie próbowały odzyskać niezależność od Rzymu; powitanie to aakońcsyło aię jednak klęską i ostateczną likwidacją Związku Latyńskiego (338 r. p.n.e.1. Część miast latyńskich wcielono bezpośrednio do Rzymu, część Latynów saś uzyskała specjalne prawa, tzw. iua Latinum, i została zmuszona do zawarcia sojuszu z Rzymem. Rzymianie zaczęli odnosić poważne sukcesy militarne po zakończeniu zasadniczych reform politycznych. Od 367 r. konsolami, a więc wodzami naczelnymi w wojnach stali się takie plebejuaze, wśród których nie brakowało zdolnych dowódców.

Opanowanie Kampanii przez Rzymian (w tzw. I wojnie samnickiej). a następnie sąjęde Neapolu doprowadziło do zaostrzenia konfliktu. W czasie U wojny satnnickląj (327-304 r. p.n.e.) Rzymianie po początkowych klęskach zdołali ostatecznie odnieść zwycięstwo i utrwalić swą władzę nad Kampanią. Podczas tej wojny, w 312 r. p.n.e. z inicjatywy cenzora Appiusza Klaudiusza zbudowano drogę łączącą Rzym i Kapuę - słynną Vu> Appia.

Zaledwie Rzymianie zakończyli III wojnę samnicką (298-290 r. p.n.e.), musieli stoczyć ciężką walkę z koalicją etrusko-galijską na północy. W 283 r. p.n.e. zwycięstwo nad Jeziorem Wadymońskim przyniosło Rzymianom panowanie nad całą północną częścią Italii. Etruskowie zostali zmuszeni do zawarcia sojuszu ze zwycięzcami. W okresach przerw w wielkich wojnach, toczonych na terenie Italii Rzymianie podejmowali .małe wojny” ze znacznie słabszymi przeciwnikami, związanymi z nimi zwykle przymierzem, jak Wolskowie, Sabinowie, Elewowie. Pod byle pretekstem wojBka rzymskie najeżdżały ziemie przeciwników określanych zwykle mianem buntowników, niszczyły je i konfiskowały znaczną część gruntów. Piękne hasła głoszone przez Rzymian jak beiium i ust u m (sprawiedliwa wojna), obrona sprzymierzeńców itp. były zaprzeczeniem brutalności metod stosowanych w trakcie podbojów. Ale metody te w pełni akceptowało społeczeństwo, zarówno jego warstwy uprzywilejowane mąjąc na względzie łupy dla wodzów, jak chłopstwo zainteresowane nadziałami ziemi Wybierani corocznie nowi kon-sulowie rozpoczynali nabór do wojska i szukali tylko pretekstu do podjęcia wojny. Stało się powszechnym obyczajem, że na wiosnę (marzec - Martius był poświęcony Marsowi) rozpoczynano nową wojnę. Tak więc Maro patronował zarówno początkom prac w polu, jak nowąj wojnie. Korzyści ze zdobyczy wojennych odnosili także bogowie, bowiem znaczna część łupów szła na budowę wielu świątyń.

Na początku m w. p.n.e. jedynym przeciwnikiem Rzymian w Italii pozostali Grecy ząjmąjący południowe wybrzeża. Konflikt z Tarentem, najsilniejszym i najbogatszym miastem-państwem greckim w Italii, doprowadził do ciężkiej wojny. Na pomoc Grekom przybył król Epiru, Pyrrus, który przez 5 lat (280-275 r.) prowadził z Rzymianami ciężkie walki. Użył w nich słoni, które początkowo budziły panikę wśród żołnierzy rzymskich. Mimo początkowych sukcesów Pyrrus poniósł w walce z Rzymem znaczne straty (stąd pymisowe zwycięstwo) i musiał wycofać się z Italii. Tarent został zmuszony do kapitulacji w 272 r. p.n.e. W 264 r. p.n.e. poddało się Rzymowi ostatnie niezależne miasto italskie, Volsinii w Etru-

427