Rozdział 9 Udział pielęgniarki w usprawnianiu pacjenta9

cd. tab. 9.2

Układ	Charakter zmiany
	Zmniejszenie wydolności serca Hipotensja ortostatyczna (omdlenia przy zmianie pozycji) Zakrzepowe zapalenie żył
Układ oddechowy	Mechaniczne upośledzenie wentylacji płuc Zmniejszenie pojemności życiowej płuc Zaleganie śluzu w drzewie oskrzelowym Niedodma Zapalenie płuc Pogorszenie odruchu kaszlowego
Przewód	Utrata łaknienia
pokarmowy	Zaparcia
Metabolizm	11iperkalcemia (Nile głowy, nudności, senność, zaparcia, osłabienie)
Skóra	Zaniki skóry Odparzenia Odleżyny
Nerki	Zwiększona diureza Nadmierne wydalanie wapnia z moczem Wzmożone wydalanie sodu Kamica nerkowa

Planując pielęgnowanie chorego unieruchomionego należy pamiętać o tym, że szczególne znaczenie ma zapobieganie powikłaniom. Działania powinny uwzględniać usprawnianie poszczególnych układów. Do najbardziej istotnych należą:

1.    Zapewnienie pacjentowi właściwej pozycji ułożeniowej zapobiegającej zniekształceniom układu kostno-stawowego, odleżynom, odparzeniom. W pozycji leżącej tułów powinien zachować oś z biodrami, kolanami i stawami skokowymi, a palce nóg powinny być skierowane ku górze. Stawy ra-mienne ustawia się w pozycji zgięcia (30°) i odwiedzenia (35°), stawy nadgarstkowe w wyproście, a dłonie w pozycji funkcjonalnej. Pacjenta można także układać w pozycji na brzuchu lub boku. Do ustalenia pozycji można używać poduszek, wałków łub innych udogodnień (patrz podrozdz. 9.5.9). U pacjentów pozbawionych czucia skórnego lub nieprzytomnych konieczna jest zmiana pozycji co 2 h lub z inną częstotliwością ustaloną indywidualnie dla pacjenta.

2.    Zapewnienie pacjentowi wygodnego łóżka z materacem grubości ok. 10 cm (spełniającego jednocześnie funkcję materaca przeciwodleżynowego), z ruchomymi częściami pozwalającymi na zmianę pozycji od leżącej do siedzącej, wyposażonego w wysięgniki z uchwytami pomagającymi pacjentowi podciągnąć się.

3.    Utrzymanie w czystości ciała pacjenta, bielizny osobistej, pościelowej i najbliższego otoczenia (patrz podrozdz. 11.4.1).

4.    Zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w pomieszczeniu, w którym przebywa chory.

5.    Stworzenie optymalnych warunków do wypoczynku i snu (patrz podrozdz. 11.5).

6.    Stosowanie działań usprawniających:

-    układ kostno-stawowo-mięśn iowy,

-    układ oddechowy,

-    układ pokarmowy,

-    skórę,

-    układ moczowy (patrz porozdz. 9.3.3).

7.    Podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających zakrzepowemu zapaleniu żył (uciskanie kończyn dolnych, pończochy profilaktyczne, gimnastyka kończyn).

8.    Przygotowanie i nakłanianie pacjenta do aktywności czynnościowej w zakresie jego możliwości (ubieranie się, odżywianie, higiena, zmiana pozycji ciała) (p. podrozdz. 9.7).

9.    Zachęcanie i umożliwienie pacjentowi kontaktu z personelem, innymi pacjentami, członkami własnej rodziny.

10.    Organizowanie zajęć rekreacyjnych, terapii zajęciowej.

11.    Dbanie o stan psychiczny pacjenta, udzielanie wsparcia, stosowanie psychoterapii elementarnej, podtrzymującej (p. podrozdz. 9.7).

12.    Udzielanie pomocy i wsparcia osobom bliskim i rodzinie pacjenta.

13.    Przygotowanie rodziny do współpracy w zakresie pielęgnowania chorego (patrz podrozdz. 13.6).

14.    Wnikliwa obserwacja pacjenta w celu wczesnego rozpoznania powikłań i podjęcia odpowiedniego leczenia i usprawniania.

Zadania sprawdzające

1.    Opiekujesz się pacjentem wymagającym dlugotrwatego unieruchomienia. Wyjaśnij, co rozumiemy pod pojęciem .zespół unieruchomienia'' i jakie mogą być jego następstwa.

2.    Pacjent unieruchomiony z powodu długotrwałej choroby wymaga starannej opieki uwzględniającej oddziaływanie na jego stan fizyczny i psychiczny. Jakie działania może podjąć pielęgniarka. aby zapewnić pacjentowi dobre samopoczucie?

3.    Jaki wpływ może mieć długotrwałe unieruchomienie na układ narządów ruchu?

4.    Do jakich zmian patologicznych może dojść w obrębie układu oddechowego u pacjentów długotrwale unieruchomionych?

5.    Jaki wpływ może wywierać długotrwałe unieruchomienie na funkcjonowanie przewodu pokarmowego?

Zadania do samodzielnego wykonania

1. Kobieta lat 66 została przyjęta na oddział z powodu złamania szyjki kości udowej. Urazu doznała podczas upadku w domu. W szpitalu zastosowano leczenie za pomocą wyciągu. Pacjentka jest osłabiona. Źle znosi unieruchomienie, ponieważ zawsze była osobą aktywną.

623