Rozp M Jarosz

Badanie rozpuszczalności związków

Ustalenie rozpuszczalności związku organicznego w wybranych rozpuszczalnikach dostarcza wstępnych informacji na temat charakteru badanego związku, ponieważ rozpuszczalność jest ściśle powiązana z budową i obecnością określonych grup funkcyjnych. Wstępne testy na rozpuszczalność pozwalają uzyskać informacje o kwasowym, zasadowym lub obojętnym charakterze badanego związku. Stanowią one podstawę do zaliczenia związku organicznego do odpowiedniej grupy rozpuszczalności, w obrębie której przeprowadzić można dalsze testy z wykorzystaniem reakcji charakterystycznych dla poszczególnych grup funkcyjnych.

Do przeprowadzenia prób rozpuszczalności stosuje się następujące rozpuszczalniki, podane w kolejności ich użycia:

-    woda

-    eter dietylowym

-    5% wodny roztwór NaOH

-    5% wodny roztwór NaHCOj

t

-    5% wodny roztwór HC1

-    stężony kwas siarkowy

-    85% kwas fosforowy

Zastosowanie tak wybranych rozpuszczalników ma swoje logiczne uzasadnienie. Woda ze względu na swą polarność jest dobrym rozpuszczalnikiem związków o wyraźnie polarnym charakterze cząsteczek, w których udział części niepołarnej (najczęściej Węglowodorowej) nie jest duży. Zła rozpuszczalność związku w eterze świadczy o jego silnej polarności.

Po przeprowadzeniu testu rozpuszczalności w wodzie i eterze sprawdzenie rozpuszczalności w wodnych roztworach HC1 i NaOH pozwala ustalić, czy badana substancja jest lepiej rozpuszczalna w wodnych roztworach kwasu lub zasady, a tym samym, czy zawiera grupy funkcyjne kwasowe lub zasadowe (Tabela 3).

Zastosowanie silnego kwasu, jakim jest stężony kwas siarkowy, daje możliwość rozróżnienia związków będących słabymi zasadami (np. alkohole, etery) bądź ulegającymi w warunkach przeprowadzonego testu reakcjom chemicznym od związków nie ulegających w tych warunkach proponowaniu i innym widocznym przemianom (węglowodory alifatyczne).

2