SAM15

w XX I XXI wieku G>6wn< Merunki. fikty. ludde. —rrfwi«,_L

Trudno wyrokować, co wpłynęło na zmianę radzieckiego stanowi-ska. Uladomo wszakże, iż podczas rozmów Chruszczów uzyskał infor-macię. że jego plan interwencji w Polsce uzyskał poparcie Czechosło-waqi i NRD. ale sprzeciwiły się Chiny (mogło to mieć związek z niedawną wizytą polskiej delegacji państwowej w Pekinie>. Niektórzy badacze wskazują na rolę Gomułki, który zapewnił o możliwości opanowania sytuacji w państwie i utrzymania kontrola przez partię, o ile społeczeństwo nabierze zaufania do nowego kierownictwa PZPR W okresie tym ZSRR był nadal zaabsorbowany kryzysem w rejonie Kanału Sueskiego. gdzie sytuacja pozostawała napięta, i narastającym konfliktem na Węgrzech. Nie bez znaczenia okazał się również fakt, iż informacje o marszu wojsk radzieckich na Warszawę wywołały w Polsce oburzenie społeczne i kraj ogarnęła psychoza wojny. Na znak protestu odbywały się liczne demonstracje uliczne. Żądano nieingerowa-Bgjjj w wewnętrzne sprawy państwa, odwołania Rokossowskiego i wycofania wojsk radzieckich z kraju. Udzielono jednocześnie poparcia Gomułce, upatrując w nim reprezentanta polskiej suwerenności narodowej. Chruszczów w końcu ugiął się. przystając na warunki proponowane przez Gomułkę oraz popierającą go część kierownictwa partii, i udlrriat do Moskwy, a marsz wojsk radzieckich na Warszawę został wstrzymany i oficjalnie wytłumaczono go manewrami. Jednocześnie _znfcoftińczyków~ posądzono o spisek, co ułatwiło odsunięcie ach od ścisłego kręgu wtadzy.

20 października 1956 r. wznowiono obrady plenarne KC. Gomułka wygłosił referat programowy, poddając druzgocącej krytyce politykę lat 1049 1955. W gospodarce wzywał do poszanowania praw i rachunku ekonomicznego, a w polityce realiów położenia geopolitycznego Polski i utrzymania sojuszu z ZSRR (jednak na równoprawnych, partnerskich podstawach). Poświęcił też wiele uwagi kwestii niemieckiej. Stwierdził, że robotnicy Poznania nie protestowali przeciw socjalizmowi. ale jego wypaczeniom, i postulował, by protest uznać za słuszny- Dna 21 października 1956 r. dokonano wyboru Biura Polityczne-

go i Gomułką m czele. Na fali przemian stanowisko ministra spraw zagranicznych utrzyma! popierający Gomułkę Adam Rapacki.

tapackl Adam (ur. 24 grudnia 1909 r, we Lwowie, zm. 10 pattmr nfta 1970 r. w Warsiawle) - ekonomista, diiataa socjalistyczny • następnie komunistyczny, spółdzielca, polityk, minister żeglugi, szkolnictwa wyższego i spraw zagranicznych w okresie PRL autor tzw. planu Rapackiego

W1947 r. został wybrany do Sejmu Ustawodawczego (był również posłem kolejnych sejmów MV kadencji). 16 kwietnia 1947 r. został ministrem żeglugi (do 15 maja 1950 r.) I jednoczetnie członkiem kie* rownktwa Polskiej Partii Socjalistycznej. W PPS należał do grupy lewicowej, która opowiedziała się za zjednoczeniem z komunistyczny PPR i aktywnie uczestniczył w kampanii zjednoczeniowej. Znalazł się w grupie działaczy (z min. Józefem Cyrankiewiczem), którzy krytycznie ocenili przeszłość PPS i politykę wielu działaczy w okresie powojennym. Stała się ona powodem prześladowań licznych socjalistów a także wystąpienia z partii przeciwników ścisłej współpracy z komunistami. Po Kongresie Zjednoczeniowym PZPR (15-21 grudnia 1948 r.) wszedł do kierownictwa tej partii. W L1950-1956 był ministrem szkól wyższych i nauki (od 1951 r. szkolnictwa wyższego).

27 kwietnia 1956 r. otrzymał nominację na stanowisko ministra spraw zagranicznych 2 października przedstaw* na kim OMZ tom

Warszaw*

1602.1960 roku. Mnistei spraw zagranicznych Adam Rapacki (1956-1968) podczas puWcznego przemówienia

•Mantu

123 1