Scan 140410 0096

zatrudniana bezpośrednio przez Foxconna. Kierownicy linii odpowiadają za produkcję, posiadają listę z nazwiskami wszystkich ludzi i znają rangę pracujących przy linii produkcyjnej. Kierownicy grup są wyżsi rangą niż kierownicy linii, a ponad nimi wszystkimi stoją kierownicy działów. Najwyższą pozycję mają menedżerowie Foxconna. W niektórych przypadkach kontrolę nad linią produkcyjną sprawuje - formalnie lub nieformalnie -agencja. Produkcja organizowana jest wówczas przez koordynatora, który często pełni również rolę tłumacza i odpowiada za kierowanie pracownikami oraz za wszystkie sprawy administracyjne.

Tabela 13 - Wewnętrzny podział zatrudnionych w czeskim Foxconnie

Pochodzenie	Płeć	Wiek	Wykształcenie Stanowisko		Pozostałe
Chiny, Wlk. Brytania, Czechy	Gtównie mężczyźni	40-50	Uniwersytet	Menedżerowie	Dobra znajomość języka angielskiego, część międzynarodowej elity zatrudnianej na całym świecie
Czechy i nieliczne inne kraje	Gtównie mężczyźni	30-50	Szkota wyższa, często uniwersytet	Kierownicy, administracja	Średnia znajomość języka angielskiego, prawie zawsze zatrudnienie na czas nieokreślony
Czechy, częściowo Stowacja	Wyłącznie mężczyźni	30-50	Wykształcenie techniczne	Brygadziści, magazynierzy itp.	Niemal wszyscy żonaci, posiadający dzieci, kilku zatrudnionych na czas nieokreślony migrantów i koordynatorów agencji
Czechy, Stowacja, trochę migrantów	Mężczyźni i kobiety	20-40	Szkota podstawowa, wykształcenie techniczne	Obsługa linii	Umowy na czas określony od dwóch miesięcy do dwóch lat, mobilni, bez zobowiązań rodzinnych
Europa, także Czechy	Mężczyźni i kobiety	20-35	Wykształcenie i doświadczenie w pracy różne	Obsługa linii	Wszyscy migranci, zatrudnieni poprzez agencje pracy tymczasowej, kilku kierowników linii i tłumaczy
Spoza UE	Mężczyźni i kobiety	30-45	Wykształcenie techniczne	Obsługa linii	Zatrudnieni poprzez agencje, gtównie montaż i konserwacja, kilku kierowników linii i techników IT

Proces pracy i formy kontroli

Podobnie jak w wielu innych przedsiębiorstwach elektronicznych zadania pracowników działów produkcyjnych są łatwe do opanowania. Chodzi głównie o tempo ich wykonania. Proces produkcji opiera się na systemie kaizen, produkcji just-in-time, której towarzyszy ciągły proces ulepszeń zwiększających wydajność. Doniesienia fachowej prasy dają nam pewne wyobrażenie o tempie, w jakim zmieniają się wymagania produkcyjne: już kilka miesięcy po otwarciu w 2008 r. fabryka w Kutnej Horze zwolniła 100 pracowników. W czerwcu 2009 r. liczba zatrudnionych spadła do 800. Następnie latem 2009 r. Foxconn poszukiwał 1 tys. nowych ludzi do końca roku, a w listopadzie 2009 r. planował nawet budowę nowej fabryki w Czechach⁹. W lipcu 2011 r. zapowiedział z kolei, że zakład w Kutnej Horze zostanie zamknięty, a w czeskich miastach Jihlava lub Trebić otwarta zostanie nowa fabryka¹⁰.

W obu czeskich fabrykach montowane są komponenty dostarczane z różnych krajów, przede wszystkim z Chin. Gotowe produkty przeznaczone są na rynek europejski^{1 2}. Foxconn ciągle stara się podnosić wydajność. Pracownicy muszą codziennie osiągać swoje dzienne normy produkcyjne, mimo że firma płaci im za godzinę. Zmiany w zagospodarowaniu przestrzeni, lepsza organizacja hal produkcyjnych i transportu wewnętrznego oraz wyposażenie pracowników w odpowiedniejsze narzędzia pracy uprościły jej warunki, jak też podniosły wydajność: „Wydajność pracy w zakładach czeskich jest mniej więcej tak samo wysoka jak w chińskich. Niemniej absencja w niektóre dni dochodzi prawie do 15 proc.”¹². Znikomy procent zatrudnionych pracował już w obu czeskich fabrykach. Wszyscy potwierdzają opinię, że warunki pracy - rytm i klimat w zakładzie - w Kutnej Horze były lepsze niż w Pardubicach, co wiąże się również z tym, że w Kutnej Horze produkuje się serwery a w Pardubicach laptopy i desktopy.

Reżim obowiązujący przy linii montażowej jest ostry, ale praca nie wymaga wielkich umiejętności i jest łatwa do opanowania. Pracownicy są pod nieustanną presją, a rytm pracy utrzymuje zawsze stały, wysoki poziom. Obie fabryki zatrudniają w działach produkcyjnych głównie młodych pracowników,

1

⁹    Evertiq, „Foxconn lays offin Czech”, 12 sierpnia 2008, http://www.evertiq.com/news/12031; Evertiq, „Foxconn to hire 1000 new employees in CZ”, 2 lipca 2009, http://www.evertiq.com/news/14547; Evertiq, „Foxconn to build another Czech plant”, 23 listopada 2009, http://www.evertiq.com/news/15579, dostęp 26 października 2012.

¹⁰    Evertiq, „Big changes for Foxconn Kutna Hora?”, 25 lipca 2011, http://evertiq.com/news/20108, dostęp 26 października 2012.

2

   S. Bormann, L. Plank, op. cit., s. 43.

¹²    Evertiq, „Asian...”, op. cit.; S. Bormann, L. Plank, op. cit., s. 43.