scan0006 (65)

Abstrakcyjny ekspresjonizni

Mimo żc farby akrylowe wynaleziono w roku 1859, w sprzedaży znalazły się dopiero w 1928. Tych nowych barw początkowo używano w przemyśle i dopiero w latach czterdziestych naszego stulecia w USA niektórzy artyści postanowili zacząć z nimi eksperymentować. W owym czasie dominowało malarstwo abstrakcyjne (zwane abstrakcyjnym ckspresjoni-zmem), tworzone na wielkich płótnach. Abstrakcyjni ekspresjoniści poszukiwali nowych form wyrazu opartych na fizycznych właściwościach podłoża, gładkich i teksturowanych farbach, czy też malarstwie gesturalnym, pozostawiającym na powierzchni malarskiej ślady pędzla. Zainteresowanie możliwościami substancji malarskich prowadziło do eksperymentów z nowymi materiałami. Artyści tacy, jak Jackson Pollock, wylewali farbę prosto z puszki lub pozwalali jej skapywać z pędzla na płótno leżące na podłodze. Pollock z pewnością stosował w swojej twórczości farby przemysłowe i całkiem możliwe, żc używał też akryli.

Inni artyści wykorzystywali zalety nowej farby do tworzenia dużych, przejrzystych mas koloru, uzyskując efekt podobny jak przy akwareli. Dla wielu z tych malarzy akryle miały niezwykłe zalety: schły szybko, dawały się rozprowadzać bardzo cienkimi warstwami i rozcieńczać bez obawy o pękanie czy zmianę odcienia. Można je było nakładać grubą warstwą na wilgotną powierzchnię lub wręcz odwrotnie: stosować jako laserunek na grubych impa-stach. Pamiętajmy, że jednym z celów tych artystów było osiągnięcie nowych, oryginalnych efektów, barw przejrzystych i kryjących, rozmaitych tekstur itd., zaś farby akrylowe otwierały przed nimi wspaniałe perspektywy. Co więcej, duże formaty ówczesnych dzieł wymagały, by kolor dał się nakładać szybko, pokrywając duże powierzchnie (za pomocą na przykład gąbki czy szmatki), a takie możliwości miały tylko farby akrylowe.

Ryc. 6. Mark Rothko (1903-1970), Jasna czerwień na czerni. Tatę Gal-lery. Londyn. Rothko to jedna z najważniejszych postaci abstrakcyjnego ekspresjonizmu. W swojej bardzo prostej technice uważnie harmonizował kolory.

Ryc. 7. Sam Francis (1923). Bez tytułu. Kolekcja prywatna. W swych dziełach artysta ten wykorzystywał chromatyczne wibracje mas czystego koloru. Powierzchnia obrazu ożywała dzięki rytmicznym pociągnięciom pędzla.

Ryc. 8. Morris Louis (1912-1962). Błękitny żagiel. Fogg Art Mu-seum. Uniwersytet Har-varda. Cambridge. Massachusetts. W tej pracy akryle zostały położone jak akwarele. Artysta mocno rozcieńczył je wodą, nakładając na siebie przejrzyste warstwy.

na m naza.

CZM

T.:ni

farba

WOl:M

zaniB

zćm 1

prosa

malca

scan0006 (65)

scan0006 (65)

Możliwości malarstwa abstrakcyjnego