R III s 1

I

92    « PRAC BADAWCZYCH, KTÓRE ZMIENIŁY OBLICZE PSYCHOLOGII

Hilgard, E. (1978). Hypnosis and consciousness. Humań Naturę, 1,42-51,

Kihlstrom, J. F, (1998). Attributions, awareness, and dissociation: In memoriam Kenneth S. Bowers, 1937-1996. American Journal o/Clinical Hypnosis, 40(3), 194-205.

Kihlstrom. J. F. (1999). Osobista rozmowa.

Lazar, B., Dempster, C. (1981). Failures in hypnosis and hypnotherapy: A review. American Journal of Clinical Hypnosis, 24,48-54.

Lynn, S. (1997). Automaticity and hypnosis: A sociocognitive account. International Journal ol Clinical and Experimental Hypnosis, 45(3), 239-250.

Miller, M., Bowers, K. S. (1993). Hypnotic analgesia: Dissodated experience or dissociated control? Journal olAbnormal Psychology, 102,29-38.

McConkey, K„ Sheehan, P. (1995). Nicholas Spanos: Reflections with gratitude. Contemporary Hypnosis, 12,36-38.

Montgomery, G. H„ OuHamel, K. N., Redd, W. H. (2000). A meta-analysis of hypnotically Induced analgesia: How effective is hypnosis? The International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis, 48(2), 138-153.

Spanos, N., Chaves, J. (1988). Hypnosis: The cognitive-behavioral perspectiue. New York: Prometheus.

UCZENIE SIĘ I WARUNKOWANIE

dziale psychologii badającym uczenie się i warunkowanie powstała obszerna literatura, która wyjaśnia procesy uczenia się ludzi i zwierząt. Niektórzy z najsłynniejszych psychologów poświęcili tym badaniom cale życie zawodowe. Nazwiska takie, jak Pawłów, Watson, Skinner czy Bandura są dobrze znane nie tylko specjalistom zajmującym się behawioryzmem. Wybranie kilku najważniejszych opracowań z tej gałęzi psychologii i kilku nazwisk spośród związanych z nią badaczy nie było zadaniem łatwym, ale te artykuły, które wybraliśmy, można znaleźć w niemal każdym podręczniku wprowadzającym do psychologii, są bowiem reprezentatywne dla gigantycznego wkładu, jaki wnieśli ci naukowcy.

Cofniemy się o prawie sto lat do czasów Pawiowa, aby poznać jego badania związane z psami, metronomami, ślinieniem się i odkryciem odruchów warunkowych. Drugi autor, Watson zawdzięcza sławę (niesławę?) eksperymentom, podczas których zadręczał Małego Alberta, wykazując po raz pierwszy w historii, że uczucia są wynikiem tego, czego doświadczamy. W trzecim artykule omawiamy słynną publikację Skinnera, w której przedstawił i wyjaśnił przesądne zachowania gołębi oraz to, jak ludzie - dokładnie w taki sam sposób - stają się przesądni. Na koniec dojdziemy do znanej analizy „Bobo Doli Study”, podczas której Bandura ustalił, że do-rcjśljj dopuszczając się przemocy, mogą modelować agresywne zachowania u dzieci.

NIE TYLKO 0 ŚLINIĄCYCH SIĘ PSACH

Pawłów, I. P. (1927). Conditioned reflexes. London: CMord University Press.

Czy zdarzyło Ci się kiedyś wejść do szpitala lub przychodni lekarskiej i czując zapach środków dezynfekcyjnych, poczuć ból zębów? Jeżeli tak, to prawdopodobnie zapaęh wywołał w Twoim mózgu uwarunkowane skojarzenie pomiędzy tą wonią

btaicje Wicie tekstów I. P. Pawiowa tłumaczonych na język polski, np. Wykłady o czynności mózgu (tłum. przez S. Millera i wydane w 1936 r.). ■y-SMiia! drugi z łych wykładów w; K. Zamiara (wybór) Materiały z historii psychologii (1995). Poznaó: Instytut Kulturoznawstwa

Uniwę

'fgytęiu A. Mickiewicza (s. 187-221). (przyp. red.).

L

. 5 T‘AĆv-,'L