Scan16 (3)

Dla przeciwdziałania zagrożeniom pozamilitarnym, obniżania prawdopodobieństwa ich wystąpienia, zmniejszania i likwidacji skutków ich wystąpienia, państwo posiada i rozbudowuje stosowny system zarządzania kryzysowego, monitorowania sektorowego, bieżącego zwalczania zagrożeń i realizuje kompetencyjne działania poprzez stosowne organy powołane ustawowo. Pojęcie bezpieczeństwa państwa, wobec pojawiania się nowych zagrożeń, szczególnie w wymiarze pozamilitarnym, wymaga' nowego podejścia, szczególnie pewnej kompleksowości informacyjnej, koordynacji działań i zwiększenia ich skuteczności. Jego podstawą jest skuteczny i pełny system informacyjny, trafne diagnozowanie zagrożeń i określanie skali zjawisk oraz monitorowanie przestrzenne. Z pełnym przekonaniem można stwierdzić, iż wiele w tym zakresie można realizować na gruncie geografii bezpieczeństwa i systemów informacji przestrzennej stanowiących integralną część jej funkcjonowania. Powyższe kwestie będą rozwinięte w dalszej części pracy, przede wszystkim w trzecim rozdziale, nawiązującym do praktycznej działalności realizowanej w państwie na potrzeby jego bezpieczeństwa. Przedstawiono w nim również koncepcje integracji działań i podnoszenia skuteczności systemu bezpieczeństwa państwa.

2. GEOGRAFIA BEZPIECZEŃSTWA JAKO SYSTEM WIEDZY I KONCEPCJA NAUKI

2.1. INTERDYSCYPLINARNOŚĆ BADAŃ DOTYCZĄCYCH BEZPIECZEŃSTWA

Badania przestrzeni środowiska geograficznego stanowią z istoty definicji, dziedzinę interdyscyplinarną. Dominującą rolę w badaniach zjawisk przestrzeni -środowiska geograficznego - odgrywają nauki geograficzne. Ich przewaga w procesie naukowego poznania (środowiska geograficznego) wynika zarówno z odniesień przestrzennych, jak i interdyscyplinarnego postrzegania badanych zjawisk oraz całościowego postrzegania badanych czynników, zjawisk i zachodzących relacji w duchu konwencji .jedność w różnorodności". Całokształt postrzegania przestrzeni z badaniem relacji przestrzennych pomiędzy badanymi czynnikami i zjawiskami dostarczają niezwykle cennego materiału badawczego dla wielu dalszych analiz tematycznych w ramach poszczególnych nauk i dyscyplin. Związki geografii z innymi dyscyplinami są bardzo rozległe ze względu na szerokość tematyki badawczej. Od szeregu lat funkcjonuje model geografii, określany jako „zespół nauk geograficznych”, podkreślający tym samym wspólność podstawy badawczej.

W kontekście badań środowiska, ujęcie interdyscyplinarne oznacza włączenie w proces badawczy nie tylko dyscyplin naukowych i dorobku „sensu stricte” geograficznego, ale także przy formułowaniu problemów badawczych i korzystaniu z aparatu badawczego, metod i dorobku innych dyscyplin, umożliwiających rozwiązanie problemów, najczęściej na podstawie zapożyczeń („transferu”) informacji i integracji metod.

Takie postrzeganie badań niesie jednak ze sobą ryzyko, dotyczące między innymi większej trudności w zakresie postępowania badawczego. Ponadto zawiera w sobie pewien margines niepewności co do mocy podstaw naukowych, które w przypadku tradycyjnych dyscyplin naukowych są bardziej ugruntowane. Stąd też dąży się, aby związki z badaniami dyscyplin klasycznych były ścisłe i silne. .

Dokonując natomiast oceny badań interdyscyplinarnych z punktu widzenia dyscyplin klasycznych, należy stwierdzić, że korzyść jest obopólna. Dyscypliny te odnoszą korzyść z konfrontacji własnego podejścia, metod i aparatu pojęciowego z innymi dyscyplinami. Na aktualnym poziomie rozwoju nauk trudno jest jednoznacznie wydzielić zakres zainteresowań poszczególnych nauk i dyscyplin. Dlatego też w ich definiowaniu potrzebna jest raczej refleksja dotycząca korzyści wynikających z dialogu z innymi dyscyplinami przy identyfikacji, formułowaniu i rozwiązywaniu konkretnych problemów naukowych i praktycznych⁴⁴

⁴⁴ E. Kantowkz, Nauka o środowisku i jej związki z geografią, [w.] Geografia na przełomie wieków - /ed-nośó w różnorodności. Mateńafy z sesji jubileuszowej 1B-20 czerwca 1998 r., red. nauk. A. Lisowski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1999, s. 207.

33