ScannedImage 56

Tęczowy Wąż 59

wszystkie istoty żywe. U Marithiel (zachodnia Ziemia Amhema) Tęczowy Wąż zatapia swym hakowatym ogonem świeżo inicjowanych młodzieńców, którzy nieopatrznie zapędzą się na zakazany im teren wody. U Wagaman czuły jest na zapach menstruujących kobiet, które ściga i topi. We wschodniej Ziemi Amhema opodal rzeki Gulutje mieści się święty billaboong Garrimala, w którym mieszka Tęczowy Wąż. Gdy się wynurzy, powoduje deszcz i burzę. Jest stwórcą wszystkiego, co żyje. Na rysunku krzyżujące się kreski oznaczają wodę, małe kropki — pęcherzyki powietrza tworzące się w wodzie, gdy wąż się wynurza. Rysunki przedstawiające ten mit i sam mit należą do ludzi z grupy Galpu, którzy wykonują wizerunki przed porą deszczową by przywołać Węża i deszcz.

Tęczowy Wąż ma wiele imion. Na Kimberley nazywa się Ungud/Ungur, u Karadjeri nosi nazwę Bulaing, u Dalabon Bolung, zwany też jest Akurra (u Jan-druwanda), Angamunggi (Nangiomeri), Bolan, Dhakhan lub Takkan (Kabi), Dja-gawut (Wagaman), Galaru (Kimberley), Jarapiri względnie Ngama (Wailbiri), Kulaia (Aranda), Kulabebe bądź Kalera (Djerag i Djam), Kunukban, Kurakan (Wardaman), Lerwin (Marithiel), Numereji (Kakadu), Taipan (Wik-Munkan), Thuwathoo (wyspa Momington i półw. York), Unjuat, Ulanji (Binbinga), Wa-nambi/Wonambi (Pitjanjara). Warlu, Wawi (Wiradjeri), Wedarragama (Alawa), Wollunka u Warramunga, Yurlunggur/Yulunggul (Mumgin). Murinbata nadają mu cztery imioną a raczej jak twierdzi Stanner⁵⁸ Jedno imię może być identyfikowane na trzy inne sposoby”; Kunmanggur (imię nieprzetłumaczalne) niesie więc ze sobą znaczenia: Kanamgek (Ten który odwiecznie jest-działa), Dimgek (Ten, który jest-teraz działa)⁵⁹ i związane z Wielką Macierzą Kulaitj (Najstarszy). Według Radcliffe-Browna Tęczowy Wąż ma swoje odpowiedniki również u plemion południowo-wschodniej Australii. U Wiradjeri wężokształtny potwór wahwee/wawi ma żyć w billaboongach i pożerać ludzi, jego wizerunki rysuje się na piasku w czasie ceremonii inicjacyjnych Bora. U Kamilaroi ta postać nosiła nazwę Karia. On też inicjuje czarowników oraz wyposaża ich w magiczny sznur, po którym mogą wspinać się do Drogi Mlecznej. Natomiast cechy zwykle wiązane z Tęczowym Wężem: połykanie inicjowanych młodzieńców, gromowy głos warkotki, przynależą tu du-chowi-opiekunowi inicjacji typu Daramuluna. Jak pisze L. R. Hiatt⁶⁰ „Jednak dokładnie jaka to rola i jak Dhuramoolan i Tęczowy Wąż są powiązani ze sobą w myśli tubylczej, to kwestie, na które nie znamy odpowiedzi”.

Według Karadjeri tęcza tworzona jest z ciał węży, które walczyły w Czasie Snu. Co istotniejsze, Tęczowych Węży jest więcej niż jeden, stanowią odrębny gatunek,

⁵⁸ W. E. H. S t a n n e r, OnAboriginal Religion; The Design Plan of a Riteless Myth, „Oceania”, Vol. 31, Nr 4, s. 233.

⁵⁹    Zwykle tym słowem określa się tęczę w języku świeckim. Na widok tęczy Murinbata mogą więc powiedzieć: Kanamgek dimgek! co oznacza „Ten który jest i działa cały czas, teraz manifestuje swe działanie” (Stanner, s. 234).

^WL.R. Hiatt, Swallowing and Regurgitation in Australian Myth and Rite, [w:] L. R. Hiatt [ed.], Australian Aboriginal Mythology, Australian Institute of Aboriginal Studies, Canberra 1975, s. 143-162.