44158 ScannedImage 50

Tęczowy Wąż 53

jeri/Gudjara. Może przybierać formę grupy istot pierwotnych (przodków), zwykle ma też męskiego partnera. Zgodnie z mitem wędrujący przodkowie weszli do jej łona, ona zaś obciążona nimi szła zostawiając głębokie ślady na piasku, które stały się billaboongami. Niczym kangurzyca, czasami pozwalała ludziom opuścić jej brzuch na polowanie, lecz zawsze wracali do niej. Echem mitu jest zwyczaj obozowania mężczyzn osobno na wzgórzu, podczas gdy kobiety pozostają u jego stóp. Wówczas, jak twierdzą tubylcy, mężczyźni symbolicznie przebywają we wnętrzu Gadjeri. Wyjściem z łona Macierzy było pierwsze spotkanie z kobietami i odbyty z nimi stosunek. Od niej pochodzi system moralno-etyczny dingari, obejmujący też rytuały inicjacji, w czasie których przyszli mężczyźni muszą wyłonić się z rowu ga-nala symbolizującego jej łono⁴⁹.

Jej hipostazą są też jej dwie córki. Córki Kunapipi/Gadjeri — zwane Munga-munga/Muna-Muna („przodkami”) są ideałem kobiecości: mają długie, miedzianej barwy włosy, jasną skórę o odcieniu kawy i kształtne ciała z pełnymi, okrągłymi piersiami o sterczących, ciemnych sutkach, smukłe, okrągłe pośladki, wyprostowaną postawę, wklęsły brzuch, wąskie kostki i golenie, piwne oczy o długich rysach, drgające nozdrza i lekko wypukłe wargi. Według Bemdta⁵⁰ odpowiednikiem Wielkiej Matki są także dwie siostry Wawilak, występujące powszechnie w mitach Ziemi Amhema. Są bowiem mistycznymi córkami Kunapipi, wcieleniami płodności i kobiecości — w każdym razie kobiecych czynności.

Tęczowy Wąż

Radcliffe-Brown⁵¹ odkrył uniwersalny motyw mityczny Australii, związany z postacią tzw. Tęczowego Węża. Ponieważ jest on niezmiernie istotny dla zrozumienia symboliki religijnej Aborygenów, zajmiemy się nim szerzej. Tęcza, tak jak Mleczna Droga w nocy, jest zwykle pomostem pomiędzy światem ziemskim a niebiosami, w Australii skojarzony z obu tymi zjawiskami wąż zyskuje analogiczne znaczenie. Zgodnie z wierzeniami zwłaszcza Ziemi Amhema i Kimberley, tęcza jest niebieskim odpowiednikiem, manifestacją mitycznego tworu — Wielkiego Węża, związanego z płodnością, ziemią-matką, i deszczem, (jego symbole to piorun czy

⁴⁹    R. M. Berndt, Traditional Mor ality as Expressed through the Medium of an Australian Aboriginał Religion, [w:] R. M. B e r n d t [ed.], Australian Aboriginal Anthropology; Modern Studies in the Social Anthropology of the Australian Aborigines, Nedlands 1970, s. 216-247. Por. też M. J. M e g g i 11, Gadjari Among the Walbiri Aborigines of Central Australia, The Oceania Monographs, nr 14, Sydney 1966.

⁵⁰    R. M. B e r n d t, Kunapipi, rozdz. 4, passim.

⁵¹    A. R. Rade 1 iffe-B rown, The Rainbow Serpent Myth of Australia, „Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Northern Ireland” 1926, t. 56. s. 19-25; tenże, The Rainbow-Serpent Myth in South-East Australia, „Oceania” 1930, nr 1 (3), s. 342--347.