ScannedImage 7

sposobów. Wprawdzie Talmud nie podaje, na czym one polegały, ale zachował o nich wiadomości w swych legendach.

Rabbi Juda ha-Nasi nauczył się trzynastu sposobów wyjaśniania halach, czyli zasad i przepisów prawnych, lecz rabbiego Chijję nauczył tylko siedmiu spośród nich. Potem zdarzyło się, że rabbi Juda ha-Nasi zachorował. Wtedy rabbi Chijja powtórzył mu owe siedem sposobów interpretacji, których go nauczył, ale sześciu pozostałych nie znał. A był tam pewien pracz, który słyszał, jak rabbi Juda ha-Nasi nauczał swoich uczniów i znał wszystkie jego zasady interpretacji. Rabbi Chijja udał się więc do tego pracza i nauczył się od niego wszystkich pozostałych sposobów interpretacji, a potem przyszedł i powtórzył je swemu mistrzowi. Ujrzawszy owego pracza rabbi Juda ha-Nasi rzekł mu: — „To ty uczyniłeś mnie i rabbiego Chijję.” Inni zaś opowiadają, że miał powiedzieć mu: — „Dzięki tobie Chijja stał się mistrzem, a dzięki niemu ja” (Nedarim 41 a).

W dziewiątym dniu miesiąca aw (sierpień-wrzesień), który jest dniem postu, a właśnie zaczynał się w sobotę, siedzieli razem rabbi Juda ha-Nasi, rabbi Chijja i rabbi Iszmael, syn rabbiego Jose i rozwinąwszy zwój zawierający księgę Lamentacji wyjaśniali jej treść tak długo, aż pozostała im tylko jeszcze jedna pieśń. Wtedy rzekł: — „Jutro przyjdziemy i zakończymy wyjaśnienie tej pieśni”. Rozeszli się więc i poszli do swych domów. Rabbi Juda pożegnawszy się z nimi także udał się do domu i kiedy szedł, zawadził małym palcem, potknął się. Wtedy sam się zganił, mówiąc: — „Niegodziwego spotyka wiele cierpień” (Ps. 32,10). Wówczas rzekł mu rabbi Chijja: — „To za nasze winy cię spotkało, gdyż powiedziano: «Pomazaniec Pański, będący naszym natchnieniem życiowym, został pojmany w ich dołach» (Lam. 4,20)”. Natomiast rabbi Iszmael, syn rabbiego Jose rzekł: — „Jeśli to się stało, choć zajmowaliśmy się taką sprawą, to cóż tym bardziej by się zdarzyło, gdybyśmy się nie zajmowali” (77, Szabat 89,1; Wajjikra Rabba 15).

Juda i Hizkija, synowie rabbiego Chijji pewnego razu ucztowali razem z rabbim Judą ha-Nasi, ale nie odezwali doń ani słowem. Wtedy gospodarz rzekł: — „Dajcie więcej wina tym młodzieńcom, aby wreszcie coś powiedzieli”. Kiedy sobie podchmielili, zaczęli mówić: — „Syn Dawida (tzn. Mesjasz) nie przyjdzie, aż znikną z Izraela dwa następujące klany: przywódcy diaspory w Babilonii oraz księcia, przełożonego sanhedrynu w Palestynie, gdyż powiedziano: «będzie świętością i kamieniem obrazy oraz skałą potknięcia dla dwu domów Izraela» (Iz. 8,14)”. Rabbi Juda ha-Nasi rzekł im na to: — „Oj, moi synowie, rzucacie mi ciernie w oczy!” Wtedy odezwał się doń rabbi Chijja: — „Mistrzu, nie gniewaj się i nie okazuj im braku życzliwości. Wino zostało dane w siedemdziesięciu znakach i tajemnica została dana w siedemdziesięciu znakach, weszło wino, a wyszła tajemnica” (Sanhedrin 38 a).

Synowie Symoniasza przybyli raz do rabbiego Judy ha-Nasi i rzekli doń: — „Daj nam, prosimy, jakiegoś człowieka, który byłby u nas nauczycielem i kaznodzieją oraz sędzią i śpiewakiem, a także pisarzem i uczonym, a zarazem wykonywałby wszystko, co zaspokajałoby nasze potrzeby”. Dał więc Lewiego, syna Sysjego. Sporządził dla niego wielkie podwyższenie i na nim go posadzili. Potem przychodzili i zadawali mu pytania w sprawie zasad postępowania, ale on im nie odpowiadał. Udali się więc do rabbiego Judy ha-Nasi i rzekli mu: — „Czy o takiego męża prosiliśmy ciebie?” On zaś im powiedział: — „Klnę się na wasze życie, że dałem wam takiego, jak ja sam”. Zaraz też posłał doń, aby go do niego przyprowadzono. Gdy go przyprowadzili, zapytał go: — „Dlaczego im nie dałeś odpowiedzi?” On zaś mu rzekł: — „Zrobili mi wielkie podwyższenie i na nim*u góry mnie posadzili i nadałem się pychą, a wszystkie słowa gdzieś mi uleciały i zanikły”. Krzyknął wówczas nań rabbi Juda ha-Nasi: — „«Jeśli okazałeś się nikczemny, wynosząc się nad innych, albo jeśli knułeś niecne zamysły, połóż rękę na ustach» (Przysł. 30,32). Co było powodem, że okazałeś się tak podłym w sprawach Tory? To, że wyniosłeś się sam ponad nich” (77, Jewamot 14; Bereszit Rabba 91).

W miejscowości, w której rabbi Juda ha-Nasi mieszkał było dwóch niemych. Za każdym razem, gdy rabbi wchodził do szkoły, oni również wchodzili i siadali przed nim, a gdy przemawiał kiwali mu potakująco głowami i szeptali coś wargami. Widząc to rabbi Juda ha-Nasi poprosił Boga o litość nad nimi i zostali uleczeni. Wtedy stwierdzili, że znają wszystkie halachy i komentarz do całego Pięcioksiągu oraz, że posiedli całą naukę i znają też dokładnie Talmud (Chagiga 32).

277