Skan51

32 HI. Temat i plan pracy dyplomowej

Wybierając temat, trzeba myśleć nie tylko o tym, o czym będziemy pisać, ale także, jak nam się będzie pisać. Dotykamy problemu umiejętności i możliwości działania. Z różnych przyczyn temat może być oceniany jako trudny lub łatwy. A poza tym to, co dla jednego może być łatwe, dla innego okaże się trudne. Odkrycie tego wszystkiego na,ogól nie jest możliwe od razu, w momencie pierwszego kontaktu z tematem. Jest to jeden z ważniejszych powodów, dla których pierwsze sformułowanie tematu ma charakter wstępny.

2. Dalsze działania i projekt planu

Każda praca pisemna musi mieć swój plan, który w ostatecznej redakcji ujawniany jest czytelnikowi w formie spisu treści. Przygotowanie dobrego planu jest rzeczą nie tylko bardzo odpowiedzialną, ale i trudną. Wiąże się z nim dokładniejsze poznanie literatury, niż miało to miejsce w momencie poszukiwania samego tematu.

Poznawanie piśmiennictwa umożliwia stopniowe dostrzeganie zagadnień najważniejszych i najbardziej skomplikowanych. Coraz wyraźniej uświadamiany sobie cel pracy. Powoli kształtuje się jakaś jej wizja i koncepcja badań. Dobrze jest, jeśli odnajdziemy jakąś własną myśl przewodnią. Łatwiej wtedy o wskazanie zagadnień istotnych dla pracy, nazywanych czasami konspektem. Chodzi jeszcze nie o właściwy plan, a o nakreślenie w logicznym porządku kolejnych zagadnień, które powinny zostać przedstawione w pracy dyplomowej. Szkicowany jest w ten sposób pewien zarys toku rozumowania. W celu ułatwienia sobie tego zadania niektórzy radzą sporządzenie katalogu zagadnień wiążących się z tematem, a nawet słowniczka kluczowych terminów³.

Zarys pracy (jej szkic czy konspekt) z każdą nową lekturą staje się dokładniejszy. W pewnym momencie potrafimy już przedstawić zarys planu pracy. Sformułowanie jego pełnej wersji wymaga znajomości ogólnych zasad budowy pracy dyplomowej, o czym była mowa m.iri. na końcu poprzedniego rozdziału. ^{1 2}

Przede wszystkim powinniśmy pamiętać o tym, że dobry plan powinien być logiczny, czyli taki, który uwzględnia zasady rozłączności podziału i ciągłości wynikania. Nie może być tak, że jeden z rozdziałów jest zatytułowany podobnie jak cała praca albo że tworzy go tylko jeden punkt.

To samo dotyczy podrozdziałów oraz ich części składowych. Za plan logiczny można uznać taki, w którym każdy kolejny punkt jest logiczną kontynuacją poprzedniego. Taki plan można nazwać zwartym. Powinien też mieć konstrukcję przejrzystą, zrozumiałą. Wreszcie plan logiczny musi być kompletny i odpowiadać zamierzeniom autora przedstawionym w tytule i wstępie.

Przygotowując plan pracy, warto też pamiętać o postulacie harmonijności. Chodzi o właściwe proporcje między poszczególnymi częściami pracy, zapewniające — do podkreślał M. Święcicki — efekt estetyczny i wrażenie elegancji w budowie pracy³. Objętość poszczególnych rozdziałów powinna być zbliżona. To samo dotyczy mniejszych fragmentów tekstu.

Praca składa się z kilku rozdziałów zależnie od tematu i zebranego materiału (najczęściej jest ich od trzech do pięciu). Pierwszy rozdział zwykle ma charakter ogólny, wprowadzający czytelnika w problematykę bardziej szczegółową. Z reguły ma on charakter historyczny albo teoretyczny, co odpowiada dwom zasadniczym rodzajom układu pracy: chronologicznemu lub problemowemu.

Plan pracy musi być przedstawiony promotorowi do zatwierdzenia. Zwykle wiąże się to z dyskusją na seminarium i mniej lub bardziej istotnymi poprawkami. Przyjęcie planu, chociaż słusznie kojarzone również z ostatecznym zatwierdzeniem tematu pracy, nigdy nie oznacza zamknięcia dyskusji nad samym planem. Nawet w końcowym okresie pisania pracy dochodzi czasami do jego zmian, zwykle już o charakterze językowym lub redakcyjnym. Ważne jest, aby również te poprawki były wprowadzane w porozumieniu z promotorem.

1

¹ Tak radzi W.P. Zaczyński: Poradnik autora prac seminaryjnych, dyplomowych

2

magisterskich. Warszawa ) 995, s. 15, 16.

3

M. Święcicki: Jak studiować'! Jak pisać pracę magisterską ?, Warszawa 1971, s. 170.