skanuj0014 bmp

36 UJ, Temat i plan pracy dyplomowej

Nawet te prace dyplomowe, w których trudno jest autorowi sformułować konkretną hipotezę, mogą mieć poważną wartość dla uporządkowania zjawisk i ocen, wypowiedzi i poglądów. Zresztą nawet w wypadku takich prac nie powinno być większych kłopotów ze wskazaniem pewnych celów, jakie praca ma realizować i postawieniem konkretnych pytań. Uczynienie tego możliwe jest jednak przy dobiym poznaniu literatury i innych materiałów badawczych. Ma jednak ogromne znaczenie dla uchronienia nas przed pisaniem „o wszystkim i o niczym”.

Zaniedbania w tym względzie przynoszą same szkody i powodują, że praca dyplomowa staje się dość przypadkowym nagromadzeniem materiałów i informacji. Jest trudno czytelna, mało zwarta, a niekiedy też rozrasta się do ogromnych rozmiarów. Źle świadczy o autorze i na pewno nie będzie źródłem jego twórczej satysfakcji.

Praca promocyjna z natury swej nie może być monografią, czyli pełnym opracowaniem jakiegoś zagadnienia, ponieważ to wymaga doświadczenia, szczególnych możliwości działania i wielkiego nakładu pracy. Każdy temat pracy dyplomowej może hyń zatem wyłącznic jakimś fragmentem problematyki, która już ma lub powinna mieć swoją monogra-lią. W tej sytuacji określenie granic rozważań i ich ukierunkowanie jest konieczne — jeśli nie w tytule, to właśnie we Wstąpię,

We Wstąpię jednak nie tylko objaśniamy temat przez sformułowanie celów, problemów, zadań i zakresu rozważań pracy. Często bowiem niezbędne jest także odniesienie tych uwag do istniejącego stanu piśmiennictwa. Omówienie literatury staje się oczekiwanym elementem tej części pracy, zwłaszcza jeśli literatura jest obszerna, a student potrafi na nią spojrzeć krytycznie. Równie potrzebne i pożyteczne może hyc przedstawienie stanu regulacji prawnych związanych z danym lematem.

We Wstępie warto też przedstawić inne materiały źródłowe, jeśli tylko /. nich korzystamy i mają one istotniejsze znaczenie dla naszych ustaleń. Mogą to być różnego rodzaju dokumenty, ankiety, informacje i artykuły prasowe. Wśród dokumentów szczególne znaczenie ma orzecznic-Iwo sądów i innych organów orzekających.

Zdarzyć się może, iż w uwagach wstępnych będzie konieczne omówienie pewnych zagadnień terminologicznych, np. w związku z możliwością zaistnienia wieloznaczności lub niedookreśloni >ścu| słów i pojąć użytych w tytule albo w związku z formułowaniem problemów podt*|utu

wartych w pracy, Równie istotne mogą być też objaśnić ul u mciodolngli/. ne, zwłaszcza wtedy, gdy praca odbiega w tym wzglądzie od metod pr/v gotowywania najczyściej spotykanych.

Nierzadko na końcu Wstępu pojawia się omówienie konidniltcjl pi m y. Nie wydaje się to niezbędne w każdej pracy i dla każdego plami, który, jeśli spełnia przedstawione już postulaty, jest i bez tego dostatecznie wy teiny i zrozumiały. W praktyce można jednak obserwować zjawisko zdn minowania uwag wstępnych dość monotonnym omówieniem treści ko lejnych rozdziałów pracy. Taka sytuacja ma miejsce zazwyczaj wtedy, gdy autor nie docenia znaczenia wcześniejszego ukierunkowaniu swoich uwag i nie bardzo wie, co ma na ten temat napisać w momencie, kiedy zbliża się ku końcowi swojej pracy.

Jest prawdą, że dobry Wstęp pisze się po zakończeniu upincowywu nia innych fragmentów dzieła. Jednakże pewien szkic mijważniejszego fragmentu Wstępu powinien powstawać w chwili przygotowywaniu pin nu pracy. Przedstawiając bowiem swój plan promotorowi na semiiuuium, trzeba przecież omówić go, wskazać główne cele i problemy. Tego rodzaju uwagi powinny być przygotowane na piśmie, a potem syNlemittyc/nir uzupełniane. Jest bowiem oczywiste, że na początku nie znamy jeszcze całego materiału badawczego i nie wszystkie problemy i trudności jawią się nam dostatecznie wyraźnie. Napisanie Wstępu wymaga zatem pcw nej dojrzałości i dlatego ostateczny kształt można mu nadać dopiero po napisaniu całości i z uwzględnieniem Zakończam, o czym będzie jeszcze mowa.

4. Ostateczne sformułowanie tematu

O ile plan pracy wraz z przedstawioną problematyką jesl w pewnych granicach materiałem elastycznym, o tyle temat pracy juk najszybciej po winien być uznany za ostatecznie ustalony. Najczęściej świadomość tego zaczynamy mieć dopiero po zatwierdzeniu planu przez promotora, Do ostatniej chwili warto jednak oceniać krytycznie wybrany (citiul. Iłyć może sami odkryjemy, np. w trakcie opracowywania koncepcji plami, że temat okazuje się zbyt obszerny. Jest to bardzo prawdopodobne, ponic