Ewolucji sztuki wraz z koncepcji jej konserwacji
Na dyscyplinę konserwacji-restauracji dzieł sztuki, o podwójnej naturze, będącą w naszym rozumieniu nauką i sztuką jednocześnie, zgodnie ze starą zasadą ars sine scientia nihil est składa się autorski charakter projektowania konserwatorskiego, współpraca nauk humanistycznych, badań chemicznych, fizycznych, mikrobiologicznych, etc. a także umie* jętności wykonania zarówno zabiegów konserwatorskich jak i restauracji. Oczywistym faktem jest jednak, że każde aktywne działanie konserwatorskie, także czynności techniczne, na przykład oczyszczanie powierzchni dzieła ma znamiona „restauracji", bowiem wpływa nie tylko na stan zachowania obiektu, ale i jego wygląd.
Obecna definicja dziedziny „konserwacja-restauracja" została sformułowana w dokumencie programowym przez Międzynarodową Sieć Edukacji Konserwacji i Restauracji — ENCoRE: „Dyscyplina konserwacja-restauracja jest nauką empiryczną, poświęconą zachowaniu i zabiegom przy zniszczeniach obiektów dziedzictwa kulturowego. Charakteryzuje się połączeniem wiedzy teoretycznej i praktycznych umiejętności i zawiera oceny pierwiastków etycznych i estetycznych w systematyczny sposób. Korzenie wywodzi w równym stopniu ze sztuki i rzemiosła jak z dziedzin humanistyki, techniki i nauk przyrodniczych..." % Wspólną deklarację o wymogu wyższego wykształcenia konserwatorskiego do prowadzenia prac konserwatorskich ogłosiło ENCoRE wspólnie z europejską konfederacją zawodową konserwatorów-restauratorów o nazwie E.C.C.O. w maju 2003 rokuM.
Sformułowanie wspólnej terminologii w Polsce, która ma szansę być akceptowana przez historyków sztuki, architektów, zabytkoznawców jest proponowane przez prof. Bogumiłę Roubę. Projekt był szeroko konsultowany z kilkudziesięcioma specjalistami, w tym przez autorkę niniejszego opracowania. Jego wynik był prezentowany po raz pierwszy w 2002 r. w trakcie wspólnej konferencji na polu historii sztuki i konserwacji w ramach gdańskiej sesji arturiańskiej *, z której materiały nie ukazały się jeszcze drukiem, a następnie podczas toruńskiej konferencji Vita Brevis Ars Longa w 2002 roku * Przytaczam proponowane definicje: — badania konserwatorskie — gromadzenie pełnej wiedzy o obiekcie przy pomocy warsztatu badawczego nauk humanistycznych, przy-
* Lumpom NetWork for Conseradion-Restomtion Eduatkm-Ckrifialwn ej Ccmrmrthnl Ratonlm Education ot Unnmity Lcvel or Recognlstd fyunulsnt, Preprmts Jntf General Anssembly 19-22 lunę 2001, Mflnchen 2001.
” Europom Network for Consemtion-Restomtim EJuatum, Newoletter 7(2000 [Kopenhaga 2004], i 17.
■ Organizowanej przez Komitet N«uid o Sztuce PAN oraz Muzeum Historyczne Miasta GdaAaka.
* B Rouba. Proca ockromf dóbr kultury. Pojęca. <111111111^1 |w.| Art Tradycyjne i iiouwarstti* metody ha Sanie dzki sztuki, red § FkK ToruA 2003.1