14820 SDC11107

WPŁYW WSPÓŁCZESNEJ ESTETYKI NA KONSERWACJĘ I RESTAURACJĘ DZIEŁ SZTUKI

Weronika Maria Liszewska

Konserwaqa i restauracja dzieł sztuki była, w swym historycznym rozwoju, powiązana z estetyką danego okresu historycznego. Maria Gołaszewska wyjaśniając podstawowe różnice pomiędzy historią sztuki a estetyką, pisze: „...historyk sztuki stara się zrekonstruować wartość, jaką posiadało dane dzieło wówczas, gdy zostało stworzone, (...) estetyka rozpatruje dzieło i wartość estetyczną w aspekcie współczesności..." *. W tym rozumieniu dawni restauratorzy dzieł sztuki przez wieki działali z pozycji estetycznej, zanim zaczęli działać z pozycji historycznej. Wydaje się pozornie, że w naszych czasach restauracja dzieł sztuki kieruje się koncepcją rekonstrukcji historycznej estetyki dzieła. Jednak konserwatorzy, podobnie jak w minionych epokach, nie przestali działać pod przemożnym wpływem estetyki im współczesnej. Zmiany w estetyce wywarły wpływ na teorię i praktykę konserwacji dzieł sztuki — nie tylko sztuki współczesnej, ale także sztuki dawnej. Wpływ ten jest bardzo szczególny, ponieważ w naszych czasach estetyka przestała być tylko filozofią sztuki i rozszerzyła znacznie swoje pole badawcze.

Estetyka w ciągu wieków była określana bardzo różnie. Przede wszystkim pojmowana była jako nauka o sztuce i filozofia piękna, ale także jako swoista psychologia twórczość i jej odbioru². W połowie XVIII w., po raz pierwszy A.G. Baumgarten określił dziedzinę zajmującą się nauką o poznaniu zmysłowym jako „aisthćtiW. Do wyraźnego oddzielenia estetyki od innych nauk przyczynił się Kant, wykazując, że wiedza człowieka o świecie zależna jest także od budowy jego umysłu, a nie tylko od budowy samego świata*. W historycznym rozwoju estetyki z jednej strony stała się ona filozofią krytyki sztuki, dokonującą analizy potocznych pojęć związanych ze sztuką, przeżydem estetycz-

¹ Gołaszewska op. ci/., s, 35.

¹ Przedstawienie historycznego! rozwoju imtytd oraz poglądów na Smal I i»tuty ide bidzie tutaj szczegółowo przedstawiane Zob W. suwa 1M0, 1967; M Gołaazewska, Zarys asJrfyh. Wanuwa 1916.

¹ CSpjbiscewska, op. dŁ, a. 9-75.