skanowanie0016 (74)

kompletnej replikacji chromosomów, komórki nie mogą dalej prawidłowo lun wać. Oznacza to określoną liczbę możliwych podziałów w linii komórek różnij się. U zwierząt tylko w komórkach płciowych występuje specjalny enzym Celom dzięki któremu zostają przywrócone odcinki końcowe chromosomów. U myszy nr nych do wytwarzania telomerazy po kilku pokoleniach pojawia się bezpłodność poważne defekty rozwojowe. U Arabidopsls podobna mutacja objawia się wid zaburzeniami w różnicowaniu organów wegetatywnych i gcncratywnych w pokoleniu.

U roślin nic występuje tak silnie wyodrębniona i chroniona jak u zwierząt linia prowadząca do wykształcenia gamet. Jednakże wobec wspomnianej długowieczności nych genetów i nieśmiertelności roślinnych komórek twórczych, a także ze względu wiele takich komórek powstaje wtórnie w procesie odróżnicowywania (merystemy] azowe I wtórne), postuluje się zdolność do ekspresji genu telomerazy i jej potencjał" ność wc wszystkich żywych komórkach roślinnych.

15.1.1.1.3. Nieprzypadkowa segregacja chromatyd w wierzchołkach paprotników

Zjawisko to zostało odkryte przez J. Kuligowski-Andres w eksperymentach, w gametofity paproci hodowano w środowisku zawierającym radioaktywne p-DNA (tymidynę znakowaną trylem ³H). Wspomniane doświadczenia przepr' na Marsilea, paproci różnozarodnikowej, co oznacza, że można było stosunkowH uzyskać osobno znakowanie gamet męskich oraz żeńskich. W dwóch wariantad| rymentu łączono gamety żeńskie zawierające wyznakowany DNA z gametami: bez radioaktywnego znacznika lub też na odwrót: znakowane gamety męskie dającymi sygnału gametami żeńskimi (rys. 15-1A). W kolejnych stadiach rozwoja fitu, hodowanego już w środowisku nie zawierającym radioaktywnego pif zauważono, żc w drugim wariancie doświadczenia radioaktywny sygnał byt bardf wyłącznie w pojedynczej komórce inicjalnej merystemu apikalncgo i utrzymy w niej przez wiele generacji podziałów komórkowych. W pierwszym wariancie aktywny sygnał słabł i po pewnym czasie stawał się niewykrywalny metodą ■ graficzną. W'ynik ten zinterpretowano jako skutek nieprzypadkowego segrę chromatyd chromosomów genomu ojcowskiego w linii komórkowej odtwarzają!^ czas podziałów tetraedryczną komórkę inicjalną. Do komórki tej, w przypadk*| stkich dzielących się podczas podziału milotyczncgo chromosomów ojcowskifl chodziła chromatyda zawierająca pierwotną, wywodzącą się z gamety męskiej (rys: 15-1B). Niezależnie od natury mechanizmu pozwalającego na tak precyzyj^ poznawanie i segregowanie tej nici, wynik doświadczenia nie pozostawia wąc że jest to skuteczny mechanizm chroniący tożsamość informacji genetycznej dującej się w komórce inicjalnej, Tylko ta komórka zawiera DNA o minimalną I błędów powstających w procesie replikacji. Ten szczególny mechanizm ma istoty czcnie u tych roślin, w których wierzchołkach funkcjonują pojedyncze inicjały ( skrzypy, paprocie). Każda bowiem zmiana informacji genetycznej takiej komói dziedziczona jest przez cala populację różnicujących się komórek. Jest to nu który działa ponadkomórkowo, ponieważ wymaga rozróżnienia pomiędzy ko-