skanowanie0041 (6)

Sposoby pozyskiwania surowców roślinnych i substancji biologicznie czynnych

Najbardziej rozpowszechnionymi metodami:

•jest zbiór surowców ze stanu naturalnego lub z upraw inne to: ■synteza chemiczna •biotechnologia roślinna

Substancje biologicznie czynne występujące w surowcach roślinnych można pozyskiwać w różny sposób.

Niektóre z nich doczekały się syntezy chemicznej jak to ma miejsce z niektórymi antybiotykami czy kwasem askorbinowym.

Wiele innych metabolitów aktywnych farmakologicznie jest wykorzystywanych w lecznictwie po uprzedniej modyfikacji chemicznej lub stało się prototypem nowego udoskonalonego leku syntetycznego np. atropina i jej mało zmieniona pólsynletyczna pochodna homatropina,

naturalna podofilina i jej pólsynletyczny glikozyri-etopozyd

oraz naturalny kwas salicylowy i jego acetylowa pochodna aspiryna oraz. syntetyczny ibuprofen.

Podophylluin peltatum-bied rzyga tarczowa la z rodź. Berberidaceae roślina zielna, wieloletnia dorasta jąca do 45 cm, owoce jagody bywają jadane,

Kłącze bied rzygi zawiera żywicę podofilinę, z której otrzymuje się Dodofilotoksynę o działaniu antymitotycznym (służy do otrzymywania leków przeciwnowotworowych: Etopozyd, Tenipozyd

oraz peltatyny o działaniu cytostatycznym stosowane zewnętrznie do usuwania brodawek oraz kłykciu kończystycli

Atrapa hellatloita Pokrzyk wilcza jagoda bylina z rodziny psiankowatych występująca w Europie Azji Mniejszej, tranie, Afryce Pn., występu je na zboczach gór, brzegach lasów. Korzeń służy do otrzymywania atropiny naturalnej. Wszystkie części rośliny są toksyczne.

Obiecującym źródłom substancji biolouicznie czynnych jest biotechnolog ią _rośj inna.

Obejmuje ona kilka nowoczesnych technik biologicznych: w tym hodowli tkanek i komórek roślinnych in yitro oraz inżynierie uenetyczna.

Hodowla tkankowa stwarza możliwość pozyskiwania substancji z dowolnego gatunku rośliny w tym również z takiej, która nie rośnie w naszych warunkach klimatycznych, uniezależnia produkcję materiału roślinnego od warunków glebowych, sezonowości upraw, zmienności plonowania jak również umożliwia uzyskanie wyższej zawartości pożądanego produktu przy bardzo skróconym cyklu produkcyjnym.

Pozwala na sterowanie procesami biosyntezy w celu zwiększania produkcji określonych substancji przy użyciu różnych clicitorów (czynników stresogonnych).

Hodowla tkankowa pozwala na uzyskanie dużej ilości zdrowego, jednolitego materiału rozmnożeniowego do przyszłej uprawy w polu.

Salix purpurca, Salix alba kora wierzby tycli gatunków otrzymana z 2-3 letnich gałązek zawiera glikozydy pochodne kwasu salicylowego o właściwościach przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych. Kora wchodzi w skład mieszanek ziołowych Reumogran, Pyrosan, Reurnosan, Capsiplex, Enterosol.

Znaczenie przemysłowe mają wyprowadzane z kalusów kultury zawiesinowe i kultury korzeni wlośriikowych.

Kultury zawiesinowe wyróżniają się stosunkowo szybkim wzrostem i dają wysoki plon biomasy.

Przykładem wykorzystania kultur zawiesinowych może być hydroksylacja toksycznej digitoksyny do mniej toksycznej digoksyny (leku nasercowego) w kulturze zawiesinowej napastnicy Digitalis lana ta.

Za pierwszą przemysłową biotechnologię roślinną uruchomioną w 1983 roku w Japonii należy uznać biosyntezę szikoniny (czerwonego barwnika o właściwościach przeciwbakteryjnych stosowanego do produkcji kosmetyków) w kulturze zawiesinowej Lithosparmum erythrorizon.

Kilka lat później wdroż.ono bioreaktorową produkcję żeń-szenia zawierającego aktywne farmakologicznie saponiny.