16348 skanowanie0012

''Roślinne substancje czynne:

roślinne substancje biologicznie czynne mają charakter metabolitów wtórnych - nie występują powszechnie, lecz są

produktem wyspecjalizowanego metabolizmu pewnych grup roślin

cechuje je duża specyfika i wybiórczość w oddziaływaniu na organizmy zwierzęce

w małych dawkach mają działanie lecznicze, w dużych są toksyczne

ich funkcje w samych roślinach są różne: obrona przed rośiinoźercami I pasożytami, hamowanie wzrostu innych I roślin a nawet regulacja ekspresji genów

•' farmakoenozia - dziedzina wiedzy zajmująca się badaniem substancji czynnych roślin mających zastosowanie w lecznictwie

obecnie poznano koło 50 tys. metabolitów wtórnych rośkn a SOK produkcji przemysłu farmaceutycznego opiera się na substancjach roślinnych.

^Glikozydy - związki glikanów z agfikanami, dała stale, krystaBczne. Wytwarzane w liściach, gromadzone w organach podziemnych, owocach, nasionach ^rlawonoidy-związki barwne, rozpuszczone w mini Immr Jflawony (żółte) - kwercetyna, rutyna, kamferoi ^Sntocyjany (czerwone, niebieskie) - cyjanidyna

pałanie: antyoksydacyjne, rozkurczowe, moczopędne, dezynfekujące, nasercowe 'U Kumarynowce - związki aromatyczne, łatwo ulegają rozpadowi Działanie: rozkurczowe, uspokajające, żókJopędne, odkażające, przecfwzakrzepowe \)Antrachinonv- rzadko spotykane

. Działanie: drażnią Monę śluzową jeSt, należą do najważniejszych leków przeczyszczających (rzewieó, kruszyna) \/?fardenolidv-glikozydy nasercowe. Związki o budowie złożonej, podobnej do budowy hormonów, kwasów żółciowych i Wit D. występują u nielicznych lodki (konwalia majowa, naparstnica purpurowa)

Działanie: na mięsień sercowy - zwiększanie sBy skurczu i spowolnienie rytmu. Są silnymi truciznami, mają skłonność kumulowania się- nie stosować w samo leczeniu

Saponiny - mają drażniący smak, ich roztwory wodne silnie się pienia. Zwykle trujące, powodują hemoBzę (mydlnica lekarska, lukrecja)    "    - ~

Działanie: drażnią błonę śluzową działają wykrztuśnie, moczopędnie, powodują kichanie i zwiększają wydzielanie .soków trawiennych ■ Gorczyce- wybitnie gorzki smak

Działanie: podrażniają zakończenie nerwów, zwiększając wydzielania śSny i soku żołądkowego. Zwiększają apetyt; /riatwiają trawienie (pobudzanie czynności wątroby I woreczka żółciowego). Głównie piołun ^Garbniki - dwie grupy związków o różne! budowie łnłehydrofeułace, hydrofeujące). Wytwarzane w tkance mięk&owej, chronią roślinę przed infekcjami. Najlepiej znana -tanina (kora dębu)

Działanie: bakteriobójcze, przedwwirusowe, przeciwzapalne i ściągające (skóra, śluzówka). Stosowa rte przy nieżytach żołądkowo-jelitowych, biegunkach, krwawieniach wewnętrznych, zatrucia alkaloidami i solami metali

i

ciężkich.

Alkaloidy- ogromna grupa zwfezków zasadowych (ich prekursorami są aminokwasy) występują zwykle w postaci stałej, większość to trucizny. ) / /

i

Działanie: na układ nerwowy- pobudzająco, depresyjnie lub porażająco. Przeciwbólowo, uspokajająco, narkotycznie, moczopędnie, wymiotnie, wykrztuśnie i przeciwpasożytniczo Alkaloidy trooanam - atropina, skopolamina, nikotyna, kokaina.

Działanie: hamują skurcze mięśni gładkich, zmniejszają wydzielanie potu, śBny i soku żołądkowego, powodują , rozszerzenie źrenic. Podawane przy skurczach dróg moczowych, żółciowych, dusznicy bolesnej.

Alkaloidy ooiirmowe - występują w soku mleczrwm maku no.

-    Papaweryna, narkotyna - zmniejszają napięcie mięśni gładkich

-    Morfina - działa bardzo silnie na CUN, nasennie, narkotycznie, należy do najsilniejszych środków przeciwbólowych j- Kodeina - słabsze działanie przeciwbólowe, stosowana w cekr złagodzenia kaszlu

Alkaloidy sporyszowe-obecne w sporyszu (przetrwaMki grzybów z klasy workowców)

Dziabnie: porażenie nerwów sympatycznych, pobudzanie do skurczu mięśni gładkich macicy i naczyń obwodowych.

\J Olejki eteryczne-stanowią mieszaninę węglowodorów aromatycznych i alifatycznych Ich wspólną r»rt<ąj»cHnrnn<i« i silny zapach. Mogą mieś rzadką, oleistą, mazistą a nawet stalą konsystencję. Zwykle magazynowane w organach wydzielniczych (włoskach, przewodach i komórkach gruczołowych)

n7inbtnh*‘ Uf rflńurh HauHrarh <a tnifiwami /rwraionio A^ywllra /vlrWłv>iMaoAV flwabSa rlr-oinSorr*