skanowanie0044 (12)

| Duszność

| Duszność

duszność, kaszel, ból oplucnowy, sinica centralna, zwykle z towarzyszącym wyniszczeniem. W leczeniu objawowym stosuje się kortykosteroidy i inne leki działające objawowo (opioidy, benzodiazepiny). Czasami do rozważenia są diuretyki (teoretycznie mogą zmniejszyć zastój w błonach pęcherzykowych, ale — uwogd — chorzy często są wyniszczeni i odwodnieni, a skuteczność diuretyków jest podważana). Tlenoterapia (jeśli jest dostępna) zazwyczaj znajduje zastosowanie ze względu na współistniejącą hipoksję. Należy prosić o konsultację onkologiczną w celu rozważenia zastosowania chemioterapii czy też hormonoterapii (mogą nie tylko zmniejszyć duszność, ale i wydłużyć przeżycie o kilka miesięcy).

Panika oddechowa

Jest to napad duszności połączony z lękiem przed uduszeniem. Najczęściej występuje u chorych cierpiących już z powodu duszności; napady paniki oddechowej mogą wynikać z wielu czynników psychosocjalnych i duchowych i nakładać się ' na istniejącą duszność. Panika oddechowa najczęściej zdarza się podczas spoczynku, w niewielkim stopniu natomiast związana jest z wysiłkiem. Często współistnieją lub istniały wcześniej inne objawy zespołów lękowych. Często dotyczy osób, które nie są poinformowane o chorobie i rokowaniu, którym nie wytłumaczono, dlaczego pojawia się duszność oraz jak może być ona opanowana. Może też być wyrazem innych bolesnych przeżyć chorego (obecność przy bliskiej osobie, która umierała w stauie duszności). Może wiązać się konkretnie z lękiem przed samą śmiercią, a także z nieuregulowaniem spraw rodzinnych. Napady paniki oddechowej mogą także narastać w przypadku nieprawidłowej kontroli objawów, nasilenia przyczyn somatycznych duszności i samego postępu choroby nowotworowej.

Atak paniki oddechowej rozpoczyna się nagie, dusznośó nasila się w ciągu minut, narasta lęk, dyskomfort, krótkie i szybkie oddechy, poczucie duszenia się, dławienia, stracił przed umieraniem.

W trakcie napadu lekarz powinien przerwać narastanie lęku; powinien zapewnić chorego (nieraz bardzo kategorycznie), że jest osobą kompetentną, a następnie wzmocnić poczucie bezpieczeństwa pacjenta. Jeśli to możliwe, powinien zachęcić chorego do wolniejszego i głębokiego oddychania co pozwoli opanować hiperwentylację. Następnie należy

Li?_

szybko wdrożyć celowane postępowanie przyczynowe, jeśli współistnieją somatyczne przyczyny nasilające duszność. W celu przerwania samego napadu duszności i lęku podaje się benzodiazepiny

0    krótkim lub średnim czasie działania (ruid&zo-lam, lorazepam) (tab. 3.3).

Po przerwaniu napadu paniki oddechowej w leczeniu przewlekłym podstawą jest dobre komunikowanie się z chorym, zdobycie zaufania, poszukiwanie razem z chorym ważnych czynników psyoho-socjainych i duchowych. Niezbędnym warunkiem zdobycia zaufania chorego jest kompetencja lekarza

1    skuteczne leczenie objawowe. Pomocne może być rysowanie gencgramu w celu uzyskania informacji na temat historii rodziny (np. chary widział, jak matka „strasznie się dusiła przed śmiercią"). AUno-

. .sfera zaufania między pacjentem a lekarzem pozwala choremu opowiedzieć o swoich lękach, bolesnej przeszłości, a lekarzowi wytłumaczyć pacjentowi przyczyny duszności, przedstawić to, na czym będzie polegało leczenie oraz zapewnić go, „że się nie udusi". Należy ocenić ewentualne współistniejące somatyczne przyczyny duszności i wprowadzić odpowiednie ich leczenie (przyczynowe, objawowe). Pomocne może być nauczenie chorego kontroli oddychania i technik relaksacyjnych.

W leczeniu farmakologicznym przedłużonym stosuje się leki przeciwdepresyjne, przede wszystkim z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu seroloniny (SSRI, selective serotonin rcuptake inhibitor). W pierwszym okresie (zwykle 2-3 tygodnie), zanim ujawni się efekt SSfU, zazwyczaj podaje się także benzodiazepiny (np. alprazo-lam).

Przewlekły wysięk w jamie opłucnej

Występuje często u chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową, przede wszystkim z rakiem płuca (20-4659, gruczołu sutkowego, jajnilta i chio-niakiem. Główne objawy to duszność, kaszel i ból w klatce piersiowej. Należy zdiagnozowaó przyczyny nienowotworowe 1 je leczyć (zapalenie płuc, niewydolność serca i inne). Rozważyć zastosowanie lub modyfikację metod onkologicznych (konsultacja onkologa). ‘Ibzeba odbarczyć wysięk powodujący • objawy kliniczne. W każdym przypadku wysięku ^w jamie opłucnej, któremu towarzyszy duszność, należy dążyć do ewakuacji płynu (usunięcie nawet . 500 ml płynu może prowadzić do zmniejszenia ob-- jawów klinicznych). U chorych z krótszą prognozą