skanowanie0055 (17)

cijaństwa, oszczercę, który znieważał polskich męczenników⁴³ i jako profanatora polskiej wiary⁴⁴; wypomniano, że podkreślał swoje litewskie pochodzenie i że miał krytyczny stosunek do polskości⁴⁵; wskazywano na niestosowność pochowania na Skałce człowieka, który „nasze narodowe wartości dyskwalifikował i bezcześcił”⁴⁶; insynuowano, że był zwolennikiem „zabijania dzieci poczętych” i że „bronił gejów”⁴⁷; zarzucano mu,

⁴³    W poniedziałkowym wydaniu „Naszego Dziennika” (Miłosz zmarł w sobotę) można było znaleźć - na czwartej stronie, w prawym dolnym rogu - krótką notę bez zdjęcia. Z treści: „Zmarł Czesław Miłosz. [...] Przed wojną sympatyzował z komunistami, po wojnie był komunistycznym dyplomatą. Opowiadał się za utworzeniem z Polski 17. Republiki Sowieckiej. [...] W roku 1945 publicznie postulował, by nie wydawać Biblii. Stwierdził, że jest to książka okrutna, krwawa i przygnębiająca. Na łamach «Tygodnika Powszechnego* atakował Maksymiliana Kolbego. Oczerniał wydawane przez świętego Maksymiliana pisma «Mały Dziennik* i «Ry-cerz Niepokalanej*, nazywając je antysemickimi” („Nasz Dziennik” 2004, nr 191).

⁴⁴    Zob. Antypolskie oblicze Czesława Miłosza, wywiad Marka Żelaznego z Janem Majdą, „Nasz Dziennik” 2004, nr 194. Marek Żelazny pyta: „Środowisko przyjaciół i klerków, związanych ze zmarłym literatem, wystąpiło z ideą pochowania go w podziemiach (Krypcie Zasłużonych) paulińskie-go kościoła na Skałce, drugim po Wawelu narodowym Panteonie. Czy wziąwszy pod uwagę awersję Miłosza do polskiego katolicyzmu i jego niechętny stosunek do naszego narodu, nie byłaby to perfidna próba zbezczeszczenia naszego narodowego sacrum i profanowania naszych świętości?”

⁴⁵    Zob. tamże: „[...] ten Litwin-Noblista w swojej twórczości powypisywał stosy paszkwili na nasz kraj i jego mieszkańców. [...] Przykre jest dla nas, że jego utwory tłumaczy się w innych krajach. Co sobie pomyślą reprezentanci różnych narodów, gdy będą czytać paszkwile tego noblisty o naszym kraju?”

⁴⁶    Jan Majda - tamże.

⁴⁷    Adam Michnik, Umysł wyzwolony, „Gazeta Wyborcza” 2004, nr 191: „Nie tak dawno, podczas głośnej awantury o krakowski marsz przeciw nietolerancji, jakaś dzielna krakowianka wykrzyczała przed kamerą telewizyjną: «Jak Miłosz chce bronić gejów, to niech jedzie do tej swojej Litwy, ale wara mu od Krakowa*rL-] W tej chamskiej i kretyńskiej odzywce było coś symbolicznego. U kresu swoich dni otrzymał Czesław Miłosz obelgę od kołtuna [...]”.

że nie cenił polskiej literatury¹. Mimo absurdalności tych zarzutów - które miały ulepić Obcego² - obrońcy Miłosza weszli na ruchome piaski sporu. I przedstawili dowody świadczące, że poeta był dobrym patriotą, wiernym chrześcijaninem, prawym człowiekiem: list kardynała Wyszyńskiego z okazji przyznania Miłoszowi doktoratu honoris causa przez Katolicki Uniwersytet Lubelski w 1981 roku³, faksymile listu gratulacyjnego, jaki Jan Paweł II przesłał laureatowi Nagrody Nobla⁴, uznanie za przekład ksiąg biblijnych, świadectwo moralności wystawione przez o. Zbigniewa Krysiewicza, spowiednika, który oświadczał, że zmarły „odszedł z tego świata zaopatrzony sakramentami świętymi, pojednany z Bogiem i Kościołem. Sakramenty otrzymał od spowiednika, który towarzyszył Mu przez ostatni rok, kiedy to regularnie przystępował do sakramentu pojednania. Gdy stan jego zdrowia nie pozwalał już na wychodzenie do kościoła

255

1

   Oświadczenie posłów koła sejmowego Dom Ojczysty - Haliny Szu-stak, Gertrudy Szumskiej, Ewy Kantor, Piotra Krutula („Nasz Dziennik” 2004, nr 195): „To drwiny z narodowego panteonu, ale też z samego Czesława Miłosza, który z pogardą i wrogością odnosił się do twórczości wielkich Polaków pochowanych na Skałce”.

2

   Z zarzutów można zrekonstruować podstawowe parametry każdej tożsamości oraz te jej realizacje, które „swoi” uznają za obce i tym samym dyskwalifikujące. „Konstruowanie Miłosza” przebiegło według schematu koda ofiarnego, któremu przypisuje-się wszystkie cechy stygmatyzujące: etniczne („ten Litwin”), religijne („bezczeszczenie świętości”), historyczne („komunistyczny dyplomata”), seksualne („bronił gejów”). Jeśli przenicujemy tę charakterystykę, okaże się, że jest ona zbiorczym zestawem lęków przed rzeczywistością, w której narodowość, wyznanie, przeszłość i orientacja seksualna tracą charakter absolutny.

3

   Do świadków promocji doktorskiej Laureata Nagrody Nobla Czesława Miłosza, przedruk: „Gazeta Wyborcza” 2004, nr 192.

4

   Telegram przedrukowano na pierwszej stronie „Gazety Wyborczej” 2004, nr 192: „Z okazji otrzymania Nagrody Nobla w dziedzinie literatury przesyłam Panu serdeczne gratulacje. Radość moja jest tym większa, że laureatem najwyższego literackiego odznaczenia na świecie został rodak. Polecam Bogu Pana i jego twórczość, życząc, by wniosła trwałe wartości w dziedzictwo ducha ludzkiego i dobrze przysłużyła się powszechnej sprawie człowieka”.