Skanowanie 13 11 08 30 (13)

naśladującymi je obiektami zmysłowymi. Ale ów łącznik nadrzędny, aby być łącznikiem między rozdzielonymi światami idei i fenomenów, sam musiałby być „uprawomocniony” istnieniem kolejnego łącznika wyższego rzędu i tak w nieskończoność¹.

.Argumentu „trzeciego człowieka” (istotą którego jest iteracja wspólnego orzecznika rozdzielonych klas) nie przezwycięża też skutecznie późniejsza koncepcja uczestnictwa, którą Stagiryta deprecjonuje jako zabieg werbalny, bynajmniej nie rozwiązujący wcześniejszych trudności². (Met 99la). Sam Platon w Parmenidesie dostrzega problem, stawiając pytanie, czym rzecz uczestniczy w⁷ idei (w jaki sposób, mocą czego?), która jest jego odseparowaną istotą (tym, dzięki czemu rzecz jest tym, czym jest). W teorii pierwszych pryncypiów⁷ tak jest konceptualizow⁷ana relacja uczestnictwa, że jest przezwyciężony zarzut „trzeciego człowieka” i jednocześnie rozwiązany problem ostatecznej przyczynowaści sprawczej, w^robec którego „dialogowa” wersja teorii idei była bezradna. Krytyki Arystotelesow-skie ujawniły, że idee, odseparowane od zmysłowych fenomenów⁷, wyjaśniają (nie bez aporii) jedynie przyczynowość w⁷zorczą. Nie tłumaczą natomiast, jak jest możliwa moc sprawcza idei (dynamis; 5uvauię), jak aktualizują (energeia; £vepsia) one to, co w nich uczestnicz}⁷. Platon podejmuje w dialogach motyw⁷ dem i urgicznych mocy sprawczych reprezentowanych przez ideę Dobra w⁷ Państwie i Demiurga w⁷ Timajosie (hipotetycznych protoplastów Jednego). Jednakże temat ten jest świadomie ograniczony do przekazu ąuasimitologicznego, wyrażonego językiem otwartych, antropomorficznych metafor. Dopiero rozszerzenie teorii idei i jej metafizyczne pogłębienie przez wprowadzenie pozaontycznych pierwszych pryncypiów⁷ rozwiązuje powyższe zagadnienia w uniwersalnej syntezie obejmującej synoptycznie wszelkie aspekty i wymiary rzeczywistości.

6. Teoria pierwszych pryncypiów jako ostateczne ugruntowanie wszystkiego, co bytuje. Natura Jednego i Diady Nieokreślonej. Teoria pierwszych pryncypiów postuluje bogatsze hierarchiczne ustrukurowdanie rzeczywistości w⁷ stosunku do dwupoziomowej ontologii świata idealnego i zjawiskowego, opisywanej w^r dialogach. Proste Parmenidesowe przeciwieństwu bytu (prawdziwie będącego) i nieistniejącego niebytu zostaje przez Platona podwejnie rozbudowane: wewnętrznie o jestestwu, które się mieszczą miedz}⁷ czystym bytem i czystym niebytem, zewnętrznie o pryncypia, które są poza bytem. Wewnętrzna rozbudowu wspiera się na przesłance, że między absolutnym byciem i absolutnym nie-byciem mieszczą^ się różne sposoby bycia o hierarchicznym uporządkowaniu. Parmenidesowu dysjunkcja „byt albo niebyt” zostaje zastawiona wieloczłonowy alternatywą różnych „nie-bytów” (bytów⁷ innych niż byt pierwszy w⁷ porządku

14

1

Arystoteles dodaje, że gdybyśmy próbowali ignorować konieczność istnienia trzeciego, wyższego ontycznie elementu, powodującego wspólność (podobieństwo) danej idei i naśladujących ją fenomenów, to byłoby analogicznie, jak wówczas „jakby ktoś Kalliasa i jego drewnianą statuę nazwał „człowiekiem⁷⁷, nie dostrzegając niczego wspólnego między' nimi” (Met. 99la)

2

^IC Zarzut „trzeciego człowieka⁷' jest uzasadniony jeśli, zgodnie z interpretacją Arystotelesa, która na wieki zaciążyła nad Platonizmem, idee i fenomeny się reifikuje, tj., traktuje się je jak rzecz)’ o różnych właściwościach., co jest niezgodne z intencjami Platona. explicite wyłożonymi w^: teorii pierwszych pryncypiów. [BI 85]