skanuj0001 (439)

I

MATERIAŁY DO NAUCZANIA PSYCHOLOGII. SERIA II, T. 2

PWN    WARSZAWA    1967

ANTONINA KŁOSKOWSKA

CZŁOWIEK POZA SPOŁECZEŃSTWEM U'jry.    I. DWA WARUNKI CZŁOWIECZEŃSTWA

Kiedy przyrodnik operuje nazwą człowiek, używa jej dla określenia przedstawiciela gatunku homo sapiens, należącego do rzędu naczelnych w grupie .ssaków. W potocznym jednak użyciu przez tę nazwę rozumie się coś więcej aniżeli zespól somatycznych cech. skla-| dających się na organizm ludzki. Za przynależne do samego pojęcia człowieczeństwa uważa się takie właściwości, jak zdolność do mówienia i myślenia pojęciowego, umiejętność gospodarowania, posługiwania się jakąś techniką, posłuszeństwo normom etycznym, wyznawanie jakichś koncepcji na temat samego siebie i innych ludzi, istot nadprzyrodzonych i świata natury.

i Zgodnie z potocznymi pojęciami, rola twórcy kultury, zwycięzcy sil przyrody i organizatora życia gospodarczego, jest nieodłącznym elementem istoty ludzkiej, realizującej się w toku naturalnego, spontanicznego , rozwoju. Według jednej z rozpowszechnionych koncepcji, którą można nazwać teologiczną, rola ta wyznaczona jest człowiekowi z woli. najwyższej istoty rządzącej światem i wynika ze związków łączących go z bytem nadprzyrodzonym. ,.Człowiek ani nie jest kroplą w oceanie życia natury — pisał chrześcijański ideolog N. Bierdiajew — ani. nic ł    stanowi wytworu procesu naturalnego, któremu obca jest wolność; nosi

,    on w sobie obraz boski, stanowi odbicie natury wyższej, jest tworem

i dziecięciem Boga” '.i Mistyczne związki człowieka z Bogiem służą tu do wyjaśnienia istoty człowieczeństwa. Każdy człowiek, noszący w sobie

¹ N. Berdiaetf Christianisme et realite sociale, Paris 1934.

47 -r Materiały do psychologii, seria II, t. 2    737

I