puterów do nauczania wprowadza nowe jakości do procesu uczenia się, czy też wszystkie zmiany sprowadzają się jedynie do efektywności mierzonej ilością i szybkością. Brak także odpowiedzi na pytanie o występowanie całkowicie nowych zjawisk psychologicznych.
Koniecznym zakończeniem rozdziału dotyczącego Computer aided lear-ning musi być próba diagnozy tego zjawiska w warunkach polskich.
Wstępne rozeznanie dokonane w 1987 roku w ramach badań prowadzonych przez studentów w szkołach średnich, wyposażonych w mikrokomputery, wydaje się zaprzeczać istnieniu w Polsce sensownej postaci Computer aided learning. W większości szkół warszawskich wyposażonych w odpowiedni sprzęt działalność edukacyjna ogranicza się do prowadzenia zajęć fakultatywnych z podstaw informatyki lub zajęć w kółkach zainteresowań. Najczęściej przekazywana wiedza dotyczy podstaw programowania w języku BASIC lub — zgodnie z wymaganiami programu Ministerstwa Oświaty — w języku LOGO. Część nauczycieli — zaangażowanych zapaleńców — usiłuje używać programów edukacyjnych pisanych przez siebie lub przez uczniów. Początkowe przewidywania dotyczące wpływu czynnika motywacyjnego, związanego z nowością i atrakcyjnością sprzętu i metod, nie sprawdziły się. Przyczyną tego jest między innymi nieumiejętne wprowadzanie do nie przygotowanych organizacyjnie szkół sprzętu nie nadającego się do realizowania wyznaczanych instytucjonalnie celów. W wyposażeniu szkół średnich dominują przestarzałe modele Sinclair ZX-81, Sinclair ZX Spectrum i Meritum. Są to mikrokomputery powolne, zawodne, wyposażone w kasetową pamięć zewnętrzną, źle pracujące w sieci i praktycznie absolutnie nie nadające się do celów dydaktycznych. Profesjonalne, polskie oprogramowanie edukacyjne praktycznie nie istnieje. Można właściwie twierdzić, że konsekwencją tego jest względnie racjonalne wykorzystanie dostępnych komputerów: są one używane do tego, do czego najlepiej się nadają — do nauki podstaw programowania i — najczęściej zresztą — do zabawy przy użyciu gier zręcznościowych.
W tej sytuacji trudno przypuszczać, aby w najbliższym czasie nauczanie wspomagane przez komputer stało się w Polsce zjawiskiem o skali umożliwiającej prowadzenie kompleksowych badań psychologicznych.
Budohoska W. i Włodarski Z. (1 977) Psychologia uczenia się. Przegląd badań eksperymentalnych i teorii. Wyd. III, Warszawa, PWN.
Mednick S. A. (1967) Uczenie się. (tłum. S. Sołtysik) Warszawa, PWN.