skanuj0001 (596)

ROZDZIAŁ 6

Turystyka kwalifikowana (turystyka aktywna) jako forma turystyki zrównoważonej

6.1. Definicja i zakres pojęcia „turystyka kwalifikowana (turystyka aktywna)”

Małgorzata Durydiwka

Od wielu lat zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w języku potocznym funkcjonują pojęcia „turystyka kwalifikowana” i „turystyka aktywna”. Czasami - choć wydaje się to niesłuszne - są one używane zamiennie.

Początki popularności tych terminów, a tym samym związanych z nimi form turystyki, należy paradoksalnie wiązać z rozwojem procesów umasowienia turystyki. Niewątpliwie turystyka masowa przynosi wiele korzyści, głównie o charakterze ekonomicznym. Niestety dość szybko okazało się, że może mieć też negatywny wpływ, i to nie tylko na środowisko przyrodnicze, ale także na środowisko społeczno-kulturowe oraz na samą jakość wypoczynku. Te nasilające się dysfunkcje turystyki stały się bodźcem do zmian preferencji turystycznych. Wyjazdy typu 3S (ang. sun, sea, sand - słońce, morze, plaża) powoli ustępują miejsca podróżom typu 3E (ang. entertainment, excitement, edu-cation - rozrywka, ekscytacja, nauka). Zaczyna wzrastać grupa turystów zwana przez H.P. Graya [1970] wanderlust (kierujący się żądzą wędrowania). O wyborze miejsca i formy podróży coraz częściej decydują czynniki, takie jak [Whelan 1991, Jędrzejczyk 1995, Zaręba 2000]:

•    odnowa sił fizycznych i psychicznych przez uprawianie ulubionych sportów na łonie przyrody;

•    rozwijanie przyrodniczych i etnologiczno-kulturowych zainteresowań;

•    ucieczka od cywilizacji, powrót do natury, chęć obcowania z przyrodą i rdzenną kulturą;

•    wyzwanie, chęć przeżycia ekscytującej przygody jako reakcja na rutynę i monotonię życia codziennego.

Jako alternatywa dla turystyki masowej, coraz większe uznanie zyskuj ą różne formy aktywności turystyczno-rekreacyjnych realizowane z dala od wielkich kurortów. Wraz z ich rosnącą popularnością, w literaturze przedmiotu zaczyna się pojawiać określenie „turystyka kwalifikowana” lub „turystyka specjalistyczna” (ang. qualified tourism, spe-