32371 skanuj0001 (249)

ROZDZIAŁ 4

Przyrodnicze aspekty turystyki zrównoważonej

4.1. Turystyka przyrodnicza jako integralna część turystyki zrównoważonej

Andrzej Kowalczyk, Sylwia Kulczyk, Katarzyna Duda-Gromada

We wszystkich cieszących się uznaniem definicjach turystyki zrównoważonej rzeczą nie podlegającą dyskusji jest kwestia niedopuszczania do naruszania przez turystykę równowagi, jaka występuje w środowisku przyrodniczym. Co więcej, można przyjąć, że odpowiednio realizowana turystyka zrównoważona powinna doprowadzić do rewitalizacji obszarów wcześniej zdegradowanych, np. przez rekultywaq‘ę terenów poprzemysło-wych. Proekologiczny (przywiązujący wagę do ochrony środowiska przyrodniczego) charakter turystyki zrównoważonej szeroko omówiono w rozdziale poświęconym jej definicji i zakresowi, dlatego w tej części książki kwestia ta nie będzie dalej rozwijana.

Wśród licznych form turystyki uprawianych przede wszystkim ze względu na zasoby środowiska przyrodniczego należy wymienić kilka, które cieszą się wśród turystów największym uznaniem, co sprawia, iż bardzo często walory te stają się najważniejszą atrakcją turystyczną w danym miejscu lub na danym obszarze, a to z kolei powoduje, że mogą się one stać głównym czynnikiem rozwoju miejscowej gospodarki (w skali lokalnej, a nawet regionalnej). Zanim jednak autorzy przejdą do omówienia rodzajów turystyki przyrodniczej, które są szczególnie ważne z punktu widzenia koncepcji turystyki zrównoważonej, pragną poświęcić nieco miejsca przedstawieniu bardzo ważnej kwestii, a mianowicie zagrożenia środowiska przyrodniczego przez turystykę.

Jakkolwiek procentowy udział turystyki w degradacji środowiska przyrodniczego przez człowieka oceniany jest na 5—7% i w porównaniu z oddziaływaniem przemysłu (40%) wydaje się stosunkowo niski, specyfiką turystyki jest jej ścisły związek z innymi dziedzinami aktywności człowieka. Degradacja środowiska wywoływana przez budownictwo (20%) i komunikację (15%) w pewnym, choć trudnym do jednoznacznego określenia stopniu, jest powiązana z dynamicznym rozwojem turystyki na świecie [Zaręba 2000]. Jako główne przyczyny degradacji środowiska przez turystykę wskazuje się nadmierną koncentrację ruchu turystycznego, nieprawidłowo zlokalizowaną bazę turystyczną, złe formy organizacji wypoczynku i brak kultury turystycznej.