4.1. Turystyka przyrodnicza jako integralna część turystyki zrównoważonej 87
architektura tamtejszych ośrodków ma degradujący wpływ na krajobraz. Na obszarach o efemerycznej pokrywie śniegowej kolejnym zagrożeniem środowiska może okazać się konieczność sztucznego zaśnieżania stoków, która jest bardzo wodochłonna.
Negatywny wpływ na środowisko również może wywierać baza turystyczna lokowana w obszarach górskich. M. Brennek [2003], analizując funkcjonowanie schronisk górskich w polskich Tatrach, wskazał na następujące zagrożenia środowiska przyrodniczego:
• mechaniczne uszkodzenia pokrywy roślinnej i glebowej w wyniku koncentracji ruchu turystycznego;
• hałas, erozję i emisję spalin związaną z intensywnym ruchem pojazdów mechanicznych;
• emisję COz i innych substancji szkodliwych dla środowiska w wyniku opalania obiektów węglem, koksem i olejem napędowym;
• zanieczyszczenie wód oraz zmiany ich przepływu;
• synantropizację roślinności, w tym wkraczanie gatunków azotolubnych (np. pokrzywa);
• zaśmiecanie terenu.
Podobnie jak góry, obszary leśne są dla turystów synonimem „dzikiej przyrody” i jako takie przyciągają odwiedzających niezależnie od szerokości geograficznej. Wśród głównych zagrożeń dla ekosystemów leśnych ze strony turystyki należy wymienić:
• wylesianie (deforestację) będące efektem rozwoju bazy turystycznej,
• wydeptywanie,
• zagrożenie pożarowe,
• zmiany bioróżnorodności,
• zagrożenia fauny.
Sygnalizowany już wcześniej paradoks polegający na łatwości, z jaką rozwój turystyki niszczy potrzebne sobie zasoby jest szczególnie widoczny w przypadku obszarów leśnych, które muszą ustąpić rozwijającej się bazie turystycznej. W badaniach dotyczących wywołanych przez turystykę zmian powierzchni lasów w Belek (Turcja) Y. Ku-van [2005] wskazał, że najwięcej drzew wycięto na potrzeby niewłaściwie dobranej do warunków środowiska bazy towarzyszącej (pole golfowe) oraz pod hotele niższej kategorii. W przypadku hoteli wyższej kategorii (być może zaprojektowanych z mniejszą troską o koszty, a większą o środowisko) straty drzewostanu były mniejsze.
Wiele prac badawczych [Tórń i in. 2009, Pickering i in. 2010] poświęcono wydeptywaniu pokrywy roślinnej. Zależnie od rodzaju lasu może mieć ono charakter wyłącznie liniowy, bądź też powierzchniowy (np. w przypadku widnych lasów wykorzystywanych przez turystów zbierających runo leśne). Podobnie, jak w przypadku innych terenów, wielkość erozji jest zależna od rodzaju podłoża, typu pokrywy roślinnej i natężenia ruchu turystycznego. Według A.S. Kostrowickiego [1981] spośród zbiorowisk leśnych występujących na terenie Polski najodporniejsze na wydeptywanie są bory świeże