skanuj0002 (249)

4.1. Turystyka przyrodnicza jako integralna część turystyki zrównoważonej 79

4.1.1. Zagrożenia globalne

Jak każde inne oddziaływanie człowieka, tak i wpływ wywierany na środowisko przyrodnicze może być rozpatrywany w różnych skalach. Próbę scharakteryzowania oddziaływania turystyki na środowisko w skali globalnej podjął S. Góssling [2002]. Wskazuje on na pięć głównych problemów związanych z przemianami środowiska pod wpływem turystyki: zmiany pokrycia i użytkowania terenu, zużycie energii, zmiany bioróżnorodności, wymiana i rozpowszechnianie chorób, zmiany sposobu percepcji środowiska. Autor podkreśla, że ilościowe przedstawienie zagadnienia jest bardzo trudne nie tylko ze względu na brak porównywalnych ze sobą danych z całego globu, ale ze względu na trudność zakwalifikowania różnych form aktywności jako wypoczynkowe (czysto turystyczne) bądź biznesowe oraz ze względu na liczbę oddziaływań pośrednich, niemożliwych do jednoznacznej klasyfikacji. Bardziej znaczące, niż ogólne dane ilościowe, wydają się mechanizmy wpływu turystyki na środowisko opisane przez S. Gós-slinga. Zmiany pokrycia i użytkowania terenu rozpatrzono w odniesieniu do bazy noclegowej, komunikacyjnej i towarzyszącej. Autor zauważa, że obszar przypadający na jedno łóżko hotelowe wydaje się wzrastać wraz z poziomem luksusu obiektu. W krajach strefy międzyzwrotnikowej, gdzie grunty są tanie, powierzchnia zajmowana przez obiekty hotelowe jest większa. Wśród form zagospodarowania, które w skali globalnej przyczyniają się do zaboru przestrzeni, wymieniono pola golfowe, infrastrukturę narciarską i parki rozrywki. Rozpatrując wydatki energetyczne związane z turystyką, S. Góssling dokonał podziału na te związane z dojazdem do miejsca wypoczynku i z pobytem na miejscu. Autor zauważa, że wraz ze stopniem rozwoju gospodarczego państwa wzrasta liczba kilometrów przejechanych samochodem i spędzonych w powietrzu w celach turystycznych przez jego obywateli. Kraje rozwinięte, których ludność stanowi 15%; światowej populacji, odpowiedzialne są za 82% turystycznych długodystansowych podróży lotniczych, a zatem za znaczny odsetek emisji C0₂. Pisząc o działaniach związanych z turystyką, a prowadzących do zmian bioróżnorodności generowanych przez turystykę, S. Góssling dzieli je na świadome i przypadkowe. Przenoszenie gatunków z miejsca na miejsce najczęściej jest związane z samym podróżowaniem, ale może wynikać również z zagospodarowania bazy turystycznej gatunkami obcymi. Autor podkreśla, że w skali globalnej trudno jest wyodrębnić dane liczbowe dotyczące zmian bioróżnorodności i powiązane bezpośrednio z rozwojem turystyki. Charakteryzując globalne zmiany środowiskowe związane z turystyką, S. Góssling odniósł się również do problemu rozprzestrzeniania chorób. Zauważył, że większość dostępnych danych odnosi się do przywożenia chorób tropikalnych do krajów rozwiniętych strefy umiarkowanej. Wśród chorób najczęściej przywożonych z podróży wymieniono biegunkę, malarię i choroby przenoszone drogą płciową. Jednocześnie autor odnotowuje prawie całkowity brak danych mówiących o rozprzestrzenianiu się chorób przywożonych przez turystów w odwiedzanych krajach, co jednak nie świadczy o braku zagrożenia. S. Góssling wspomina również o zmianach percepcji środowiska przyrodniczego, których przyczyną jest masowy rozwój turystyki. Zauważa, że dzięki zwiększonej dostępności dzika przyroda jest coraz częściej postrzegana niejako potężna siła i potencjalne zagrożenie,