12879 skanuj0001 (434)

ROZDZIAŁ 5

Kulturowe aspekty turystyki zrównoważonej

5.1. Turystyka kulturowa jako integralna część turystyki zrównoważonej

Andrzej Kowalczyk

Chociaż początkowo turystyka zrównoważona była często utożsamiana z ekoturys-tyką (rozumianą przede wszystkim jako rodzaj turystyki nie powodujący negatywnych następstw w środowisku przyrodniczym), wraz z upływem czasu zaczęła ona być również traktowana jako turystyka nie powodująca niekorzystnych zmian w środowisku kulturowym (głównie w miejscach odwiedzanych przez turystów), a jednocześnie mająca korzystny wpływ na rozwój miejscowej gospodarki i wzrost poziomu życia mieszkańców terenów odwiedzanych przez turystów.

Oznacza to, iż drugą z integralnych części turystyki zrównoważonej - obok turystyki przyrodniczej - jest turystyka kulturowa. Na temat turystyki kulturowej ukazało się w ostatnich latach w polskiej literaturze przedmiotu bardzo wiele opracowań autorskich [Buczkowska 2008, Jędrysiak 2008, Mikos von Rohrscheidt 2008] oraz liczne opracowania zbiorowe, dlatego w tym rozdziale przedstawiono tylko jej najważniejsze założenia. Chociaż turystyka kulturowa ma wiele definicji, w prezentowanym rozdziale jest ona rozumiana jako „..zespół zachowań turystów związanych z ich autentycznym zainteresowaniem dziedzictwem kulturowym (zabytkami, folklorem, miejscami związanymi z ważnymi wydarzeniami itp.) oraz z ich uczestnictwem w szeroko rozumianym współczesnym życiu kulturalnym” [Kowalczyk 2008,13].

Nieprzypadkowo w podanej definicji znalazło się słowo „autentyczne” zainteresowanie (ze strony turystów). Jednak określenie, które jest niezwykle ważne w kontekście turystyki zrównoważonej, bywa rozumiane również „w drugą stronę”. Oznacza to, iż także „autentyczne” powinny być miejsca odwiedzane przez turystów. L.K. Medina [2003], analizując problem autentyczności w turystyce kulturowej, zauważa, że istnieją dwie szkoły badaczy. Jedna z nich, którą reprezentuje m.in. D. MacCannell 2002], twierdzi, że zmiany w kulturze odwiedzanych społeczności pod wpływem turystów nieuchronnie prowadzą do utraty przez nie autentyczności (fot. 26 na wkładce). Z kolei D. Chhabra i in. [2003] stoją na stanowisku, że efekty zmian spowodowanych przez pojawienie się turystów są autentycznym, nowym elementem kultury odwiedzanej spo-