skanuj0002 (486)

5. Międzynarodowe aspekty ochrony przyrody 156

konwencja zawierała także listę gatunków uznawanych wówczas za „szkodliwe”, m.in. ptaków drapieżnych, ze względu na ich „szkodliwość dla polowania” lub „rybołówstwa”. Na tej liście znalazły się np. orły, sokoły, bieliki, kanie, kruki, a także tracze, czaple, bąki i inne, w większości objęte później ochroną prawną jako zagrożone wyginięciem. Przez dziesiątki następnych lat nie zawierano porozumień w dziedzinie ochrony przyrody, nie licząc Konwencji Genewskiej z 1931 roku

0    uregulowaniu połowów wielorybów (Dz.U. 1935 Nr 14, poz. 75).

Rozwój

współpracy

międzynarodowej

Miejsce umowy międzynarodowej w systemie prawnym RP

Rozwój współpracy międzynarodowej na rzecz ochrony środowiska i ochrony przyrody wiąże się z raportem sekretarza generalnego ONZ — U Thanta The problems ofhuman enńronment, opublikowanym w maju 1969 roku i zawierającym dramatyczne w swej wymowie dane dotyczące rabunkowej gospodarki wodą, ziemią i żywymi zasobami biosfery oraz gwałtownie pogarszającego się stanu środowiska i przyrody zarówno w krajach bogatych, jak i biednych. Raport — dzięki uświadomieniu braku barier uniemożliwiających przemieszczanie się skażeń i zanieczyszczeń powietrza

1    wód pomiędzy krajami i kontynentami — głęboko poruszył światową opinię publiczną, przede wszystkim jednak spowodował, że rządy i parlamenty większości krajów świata, niezależnie od ich sytuacji gospodarczej i statusu politycznego, zaczęły poważnie traktować problemy środowiska przyrodniczego. Był on również czynnikiem mobilizującym rządy do podejmowania szerokiej współpracy międzynarodowej na rzecz powstrzymania degradacji środowiska i poprawy stanu biosfery. Kolejne lata zaowocowały licznymi konwencjami międzynarodowymi, które nakładały na państwa-strony konwencji obowiązek podejmowania działań zmierzających do ochrony środowiska, zagrożonych gatunków i ekosystemów. Niektóre konwencje mają charakter globalny, inne dotyczą tylko jakiegoś kontynentu lub jego części. W każdym przypadku, zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego o podstawowym znaczeniu, państwa dobrowolnie przystępujące do konwencji mają obowiązek przestrzegania zawartych umów (pacta sunt servanda).

Państwo związane konwencją podejmuje zobowiązanie do stosowania norm prawa międzynarodowego w stosunkach zewnętrznych i do wypełniania tego prawa wewnątrz państwa. Określenie miejsca umów międzynarodowych w systemie prawnym państwa jest zadaniem prawa konstytucyjnego. Na przykład, Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 roku:

■    uznaje ratyfikowane umowy międzynarodowe za źródło powszechnie obowiązującego prawa, umieszczając je po konstytucji i ustawach, ale przed aktami wykonawczymi;

■    stwierdza, że ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy;

■    nadaje Trybunałowi Konstytucyjnemu prawo badania zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, oraz prawo badania zgodności przepisów prawa