skanuj0003

ksploracji. W takim znaczek

giki jako dyscypliny nauko! ;ci sposób rozumienia termi-J em analizą metodologiczną! wobec których stoi obecniel

w punktem wyjścia dla dal-j r. Najczęściej jest ono uży-l wciąż jeszcze bardzo rozpo-[ poznania naukowego oraz B badawczym²). W znacze-oz^tywistycznym przełomie finedzy o społecznie okre-m strategiach ich realizacji, nje trzy wzajemnie skorelo-^siLpłaszczyzna ontologicz-!■ badania, ogólnym poglą-każda nauka odpowiada na

pgiczna. W jej obrębie kon-wadzić poznanie naukowe, pycie nauka ma wytwarzać? .j czyźnie myślenie uczonych; peksploracji, aby pożądana

liczeniową pojęcia „meto- * ■Ęiematy metodologiczne,! w kompleksowe i pełne ich ; Ksiągnąć pewne minimum N wizji andragogiki jako Ego partnerstwa z innymi ¹

1985, s. 23. szawa 1972.

1. Płaszczyzna ontologiczna: orientacja przedmiotowa czy problemowa?

Andragogika uprawiana w sposób instytucjonalny, to znaczy jako nauka aka-dehirckarrozwinęła się po II wojnie światowej, promując kryteria i wzory naukowości obowiązujące wówczas w naukach społecznych,, Zdecydowana więk-szo^^nich-wywodziłr^rf^e^szkoły neopozyty wistycznej (Koło Wiedeńskie), będącej kontynuacją XIX-wiecznego pozytywizmu filozoficznego i socjologicznego (A. Comte, J.S. Mili, H. Spencer, E. Durkheim). Przedstawiciele obu tych szkół teoretyczno-metodologicznych operowali koncepcją poznania naukowego i wizją społecznych funkcji nauki, które w odbiorze społecznym jawiły się jako logiczne, wewnętrznie spójne i nieproblematyczne. Określa się je mianem scjentyzmu.

Nie pretendując do ich szerszego przedstawiania, ponieważ charakterystyki takie są zawarte w specjalistycznej literaturze naukowej , chciałbym jedynie wskazać na niektóre założenia i tezy metodologiczne scjentyzmu, które ukształtowały świadomość metodologiczną andragogów, określając zarazem metodologiczne podstawy reprezentowanej przez nich dyscypliny.

Znawcy metodologii są zgodni, że źródeł scjentystycznego myślenia o nauce należy poszukiwać w XIX wiecznym przyrodoznawstwie. Fascynacja odkryciami nauk przyrodniczych zrodziła tezę o zasadniczej, esencjalnej zgodności rzeczywistości przyrodniczej i świata społecznego. Rzeczywistość społeczna, podobnie jak przyrodnicza, istnieje obiektywnie. Jako byt obiektywny, zewnętrzny wobec człowieka, rządzi się ona równie obiektywnymi i historycznie niezmiennymi prawami. Ich poznanie, a właściwie ich odkrycie, powinno być głównym celem nauki.

Traktując rzeczywistość jako świat obiektywnych faktów społecznych, pozytywistycznie zorientowani przedstawiciele humanistyki zaproponowali adekwatną do tak określonego przedmiotu badań strategię naukotwórczą. Od tej pory synonimem naukowości stała się metoda empiryczna i uzasadniająca ją procedura indukcyjna. Metoda empiryczna, zakładając esencjalną niezmienność faktów społecznych i praw nimi rządzących, a tym samym postulując możliwość ich powtarzalnego badania z gwarancją uzyskiwania każdorazowo identycznych rezultatów, jpkreślała także kryteria racjonalnego postępowania badacza. Za najważniejsze uważa się kryterium precyzji pojęciowej, kryterium ścisłości pomiaru oraz kryterium stosunku badacza do przedmiotu jego eksploracji.

⁴⁾ Zob.: L. Kołakowski: Filozofia pozytywistyczna (od Hume’a do Koła Wiedeńskiego). Warszawa 1966; J. Szacki: Histoia myśli socjologicznej. Warszawa 1981.