39839 skanuj0004

ksploracji. W takim znacze-

nki jako dyscypliny nauko-Bp,sposób rozumienia termi-em analizą metodologiczną.! pfobec których stoi obecnie

f punktem wyjścia dla dal-f. Najczęściej jest ono uży-jwciąż jeszcze bardzo rozpo-fpoznania naukowego oraz ae badawczym^-^. W znaczę- j Dzytywrstycziiym przełomie ■wiedzy o społecznie okre-sh strategiach ich realiżacj1T¹ uje trzy wzajemnie skorelo-est płaszczyzna ontologicz-tu badania, ogólnym poglą-każda nauka odpowiada na

agiczna. W jej obrębie kon-pradzić poznanie naukowe, pjfcie nauka ma wytwarzać? czyźnie myślenie uczonych j • eksploracji, aby pożądana

■czeniową pojęcia „meto-■lylematy metodologiczne, ■ kompleksowe i pełne ich ■fciągnąć pewne minimum pęj wizji andragogiki jako egp partnerstwa z innymi

1985, s. 23. Eawa 1972.

1. Płaszczyzna ontologiczna: orientacja przedmiotowa czy problemowa?

Aiidragogika uprawiana w sposób instytucjonalny, to znaczy jako nauka aka-demickaTOZwinęła sięj)0 II wojnie światowej, przyjmując kryteria i wzoiy naukowości obowiązujące wówczas w naukach społecznych.. Zdecydowana więk-szosć^nich wywodziła^się^źe szkbły neopozytywistycznej (Koło Wiedeńskie), będącej kontynuacją XIX-wiecznego pozytywizmu filozoficznego i socjologicznego (A. Comte, J.S. Mili, H. Spencer, E. Durkheim). Przedstawiciele obu tych szkół teoretyczno-metodologicznych operowali/konęępcją poznania naukowego i wizją społecznych funkcji nauki, które w odbiorze społecznym jawiły się jako logiczne, wewnętrznie spójne i nieprobiematyczne. Określa się je mianem scjentyzmu.

Nie pretendując do ich szerszego przedstawiania, ponieważ charakterystyki takie są zawarte w specjalistycznej literaturze naukowej¹, chciałbym jedynie wskazać na niektóre założenia i tezy metodologiczne scjentyzmu, które ukształtowały świadomość metodologiczną andragogów, określając zarazem metodologiczne podstawy reprezentowanej przez nich dyscypliny.

Znawcy metodologii są zgodni, że źródeł scjentystycznego myślenia o nauce należy poszukiwać w XIX wiecznym przyrodoznawstwie. Fascynacja odkryciami nauk przyrodniczych zrodziła tezę o zasadniczej, esencjalnej zgodności rzeczywistości przyrodniczej i świata społecznego. Rzeczywistość społeczna, podobnie jak przyrodnicza, istnieje obiektywnie. Jako byt obiektywny, zewnętrzny wobec człowieka, rządzi się ona równie obiektywnymi i historycznie niezmiennymi prawami. Ich poznanie, a właściwie ich odkrycie, powinno być głównym celem nauki.

Traktując rzeczywistość jako świat obiektywnych faktów społecznych, pozytywistycznie zorientowani przedstawiciele humanistyki zaproponowali adekwatną do tak określonego przedmiotu badań strategię naukotwórczą. Od tej pory synonimem naukowości stała się metoda empiryczna i uzasadniająca ją procedura indukcyjna. Metoda empiryczna, zakładając esencjalną niezmienność faktów społecznych i praw nimi rządzących, a tym samym postulując możliwość ich powtarzalnego badania z gwarancją uzyskiwania każdorazowo identycznych rezultatów, nakreślała także kryteria racjonalnego postępowania badacza. Za najważniejsze uważa się kryterium precyzji pojęciowej, kryterium ścisłości pomiaru oraz kryterium stosunku badacza do przedmiotu jego eksploracji.

1

Zob.: L. Kołakowski: Filozofia pozytywistyczna (odHume’a do Koła Wiedeńskiego). Warszawa 1966; J. Szacki: Histoia myśli socjologicznej. Warszawa 1981.