skanuj0013 (312)

W przypadku wykonywania znormalizowanych części maszyn, np. śrub, pełny asortyment gwintów i długości śrub (oparty na wymiarach nominalnych) może wynosić kilkaset tzw. typowymiarów. Zastosowanie typizacji w tym przypadku polega na ustaleniu gwintów uprzywilejowanych oraz ograniczeniu długości śrub stosowanych dla każdego gwintu, co powoduje kilkakrotne zmniejszenie liczby typowymiarów. Efektem jest wówczas możliwość produkowania mniejszej liczby śrub, ale w większych seriach, co jest korzystniejsze z punktu widzenia ekonomiki produkcji.

Unifikacja jest wyrazem dalszego postępu w zakresie normalizacji i polega na ujednoliceniu elementów i zespołów stosowanych w podobnych maszynach, co ogranicza liczbę produkowanych odmian elementów i zespołów oraz zwiększa zakres zamienności. Zastosowanie unifikacji w budowie maszyn można zilustrować następująco: przy projektowaniu nowej maszyny wykorzystano np. ok. 5% części stosowanych w poprzednio produkowanych maszynach (niezależnie od części znormalizowanych); podejmując konstrukcję kolejnych wersji podobnych maszyn można stopniowo osiągnąć nawet ponad 80% części powtarzanych, stosowanych we wszystkich produkowanych typach maszyn.

Zwiększenie powtarzalności rozwiązań konstrukcyjnych części maszyn

—    a tym samym wprowadzanie typizacji i unifikacji w coraz szerszym zakresie

—    wymaga prowadzenia statystyk produkowanych elementów, i to nie tylko w ramach jednego zakładu. Mając do dyspozycji zgromadzone materiały statystyczne, można tworzyć zbiory elementów o podobnej konstrukcji i technologii wytwarzania. Po ujednoliceniu elementów o zbliżonych kształtach i wymiarach można będzie je produkować w znacznie większych seriach, zależnie od potrzeb różnych zakładów.

W celu ułatwienia podjęcia skoordynowanych działań w tym zakresie Centralny Ośrodek Badawczy Normalizacji opracował „Jednolitą Klasyfikację Konstrukcyjno-Technologiczną Przedmiotów Produkcji” (JKKTPP), wydaną w 1977 r. przez Wydawnictwa Normalizacyjne. Wdrażanie JKKTPP w przemyśle powinno przyczynić się do uzyskania wymiernych korzyści ekonomicznych.

1.4. Zasady obliczania wytrzymałości części maszyn

Rodzaje obciążeń. W trakcie eksploatacji maszyny jej części mogą ulec uszkodzeniu lub zniszczeniu pod wpływem czynników zewnętrznych, np. w wyniku działania sił zewnętrznych, nadmiernego nagrzania, korozji itd. Zadaniem konstruktora jest więc takie zaprojektowanie części, aby — spełniając podstawowe zasady konstruowania — zapewnić również zmniejszenie do minimum prawdopodobieństwa zniszczenia tych części. Podstawą do obliczeń wytrzymałościowych części maszyn jest określenie charakteru sił zewnętrznych, czyli obciążeń mechanicznych.

14