skanuj0014 (345)

124

^ re, wyróżnić można grupy młodzieżowe, które powstały dzięki faktowi wspólnego zamieszkiwania swych członków na terenie tego samego osiedla lub bloku. Są to grupy znacznie bardziej zróżnicowane pod względem wieku, albowiem rzadko zdarza się, aby blok był zamieszkany przez równolatków. Grupy takie, zwłaszcza przy dłuższym okresie działalności, osiągnąć mogą znaczny stopień kontroli nad życiem i postępowaniem swych członków, wchodząc w skład młodzieżowej społeczności lokalnej. Problem ten także był już sygnalizowany. O fakcie przynależności do takich właśnie grup bardzo często wspominała młodzież w swych pisemnych wypowiedziach. Działalność takich grup stosunkowo łatwo jest zaobserwować, gdyż operują one na określonym terytorium, trudniej natomiast jest je zbadać ze względu na kłopoty z wejściem w środowisko. Grupy tego typu odznaczają się tym, że zazwyczaj działają w jakimś lokalu (świetlicy, klubie, kawiarni itp.) bądź do uzyskania takiego lokalu dążą. Po trzecie, funkcjonują także tego 'rodzaju grupy spontaniczne, których członkowie odznaczają się zajmowaniem pewnej postawy czy zespołu postaw lub zachowaniem się w określony sposób. Mam tu na myśli zwłaszcza grupy młodzieży tzw. moralnie zagrożonej, której wspólna jest antyspołeczna postawa oraz wszelkiego rodzaju chuligańskie i praprzestępcze związki, jakie powstają także na gruncie lokalnym. Tego typu grupy zazwyczaj nie mają wypracowanych form działalności ani kierunku zainteresowań w przeciwieństwie do poprzednio omawianych związków. Dobór członków do takiej grupy jest znacznie bardziej przypadkowy, niż w poprzednio omawianych typach związków. Wystarczy, aby młody człowiek zademonstrował określony rodzaj zachowania, a już zostaje „wessany” przez środowisko, które ofiaruje mu aprobatę i uznanie.

Badaniom ankietowanym podlegały grupy rówieśnicze o chara klerze koedukacyjnym odznaczające się pewnym stopniem zwartości, działające jako związki spontaniczne na „obszarze” pomiędzy szkołą a osiedlem.

5. TYPY POSTAW MŁODZIEŻY W STOSUNKU DO ŚRODOWISKA MŁODZIEŻOWEGO

Kolejny etap analizy treści wypowiedzi pisemnych stanowiła próba określenia i wyodrębnienia podstawowych typów postaw młodzieży w stosunku do świata rówieśniczego. Jak wykazała bowiem lektura zebranych prac, postawy⁶ owe różniły się od siebie niejednokrotnie w sposób krańcowy.

Pierwszy typ takich dyspozycji zawiera w sobie elementy ujemnej oceny środowiska rówieśniczego, które utrwalają postawę negatywną. Spośród osobników, którzy taką postawą się odznaczają, wyróżnić można ludzi o skłonnościach idealistycznych bądź cynicznych. Pierwsi mają pewne wyobrażenia o cechach osób czy środowisk, z którymi ewentualnie skłonni bylibjr utrzymywać więź, stwierdzając równocześnie, że takich osób czy środowisk dotychczas nie spotkali. Tym niemniej ideali-styczn}⁷ składnik postawy negatywnej skłania ich do poszukiwań w celu odnalezienia „ludzi o jakich zawsze marzyli”. Drudzy utrzymują, że spotkanie w życiu osób czy środowisk, które by im odpowiadały, jest to niemożliwe, bowiem ludzie są z reguły źli i kierują się niskimi pobudkami. Cyniczny komponent postawy negatywnej raczej nie skłania do jakiejkolwiek działalności na rzecz zmiany stanu rzeczy. Jego efektem jest natomiast częste i bez umiaru narzekanie na wszystkich i wszystko dookoła. Pobieżna nawet analiza wypowiedzi wskazuje, że przekonania idealistyczne są znacznie częściej udziałem dziewcząt, podczas gdy cynizmem odznaczają się przeważnie chłopcy. Oto dwa przykłady:

Jestem typem człowieka — Robinsona i wcale mi z tym nie jest dobrze. Trudno mi pisać o przyjaźni, po prostu nigdy nie miałam przyjaciela, co nie znaczy, że nie chciałbym go mieć [...]. O ludziach, z którymi spędzam swój czas, nie mogę mówić, że są moimi kolegami, przyjaciółmi (karta Z 2, wiek 18 lat, córka ślusarza).

Czy to chłopak, czy dziewczyna, zawsze będzie taki sam: cynik, kpiarz (karta Z 3, wiek 18 lat, córka krawca).

^e Opieram się tutaj na cytowanej wcześniej definicji postawy jako zespołu pewnych trwałych dyspozycji oceniająco-emocjonalnych, por ■ Ki