skanuj0015 (238)

14 Rozdziat 1.

1.3. Rodzaje stosowanych próbek

Próbki przeznaczone do badań w próbie rozciągania dzielimy na próbki o przekroju kołowym oraz o przekroju prostokątnym. Technologię ich wykonania, a także sposób typowania miejsc, z których pobiera się materiał na próbki, określają normy przedmiotowe. Przykładowo próbki z blach walcowanych muszą być pobierane kierunkowo, tak aby kierunek walcowania pokrywał się z osią wzdłużną próbki. Próbki o przekroju kołowym wykonywane są metodą toczenia, natomiast próbki płaskie o przekroju prostokątnym wykonuje się metodą frezowania. Nie dopuszcza się wycinania ich palnikiem (miejscowa zmiana struktury). Cięcie palnikiem jest jednak dopuszczalne w przypadku pobierania materiału z półfabrykatów hutniczych o znacznych rozmiarach. Operacja cięcia musi być jednak wykonana z dużym naddatkiem wymiarowym. Próbki o przekroju kołowym, aby zachować współosiowość części roboczej z częścią chwytową muszą być toczone lub szlifowane w kłach (otwory nakiełkowe wykonuje się przed toczeniem). Zachowanie współosiowości jest warunkiem zachowania jednoosiowego stanu naprężenia podczas próby rozciągania. Jednocześnie spełnia się zgodność osi próbki z osią układu szczęk mocujących próbkę oraz układu siłowego maszyny wytrzymałościowej.

Stan naprężenia w przekroju próbki rozciąganej jednoosiowo na wyizolowanym jej wycinku przedstawiono na rys. 1.4.

W tym przypadku składowa a_a+—= 0, co jest warunkiem jednoosiowego

rozciągania. W razie niezgodności osi próbki z osią szczęk maszyny wytrzymałościowej próbka jest rozciągana pod kątem a, co jest przedstawione na rys. 1.5.

Na skutek tak zwanego przekoszenia powstaje złożony stan naprężenia i założenie wstępne o rozkładzie jednoosiowym nie jest spełnione. Rozkładając wypadkowe naprężenie na normalne i styczne T_a, otrzymujemy: