1869685453

7.4 PRÓBKI KOŁOWE DO BADAN NA SKRĘCANIE

W próbie skręcania używa się głównie próbek o przekroju kołowym. Próbki o innych przekrojach stosowane są w przypadkach prób specjalnych. Dla pełnych próbek walcowych długość pomiarową ł_p (patrz Rys. 7.9) przyjmuje się w zakresie (5^-20)i/₀; najczęściej l_p=\0 d₀, gdzie do jest średnicą pomiarową próbki (tzn. d₀=2r - Rys.7.1).

Jako obróbkę końcową dla próbek na skręcanie przyjmuje się toczenie wykańczające.

Rys. 7.7

W przypadku skręcania próbek stalowych aż do ich zniszczenia - zależnie od jakości i rodzaju badanego materiału - rozróżniamy dwa charakterystyczne rodzaje złomów:

1.    Złom poślizgowy (Rys. 7.7a). Występuje on w płaszczyźnie prostopadłej do osi próbki (w płaszczyźnie tej wartości naprężeń stycznych są największe). Zniszczenie próbki następuje przez ścięcie. Widoczne są ślady plastycznych poślizgów. Tego rodzaju złomy występują w próbkach stalowych.

2.    Złom kruchy (Rys.7.7b). Występuje w materiałach takich, jak np. żeliwo. Zniszczenie powstaje tu na skutek rozerwania w wyniku działania głównych naprężeń - występują w płaszczyznach nachylonych pod kątem 45° do osi próbki (Rys. 7.6). Złom kruchy przebiega wzdłuż linii śrubowej nachylonej pod kątem 45° do osi próbki.

7.5 BUDOWA SKRĘCARKI

Próba skręcania przeprowadzana jest na maszynach zwanych skręcarkami, które pozwalają na zamocowanie i obciążanie próbki dwoma równoważącymi się momentami działającymi w płaszczyznach prostopadłych do osi próbki. Skręcarka zapewnia w czasie przeprowadzania próby jednoczesny pomiar działającego momentu skręcającego M_s oraz takich parametrów jak: wywołanego tym momentem kąta skręcenia ę i odkształcenia wzdłużnego s_l. Mamy zatem możliwość sporządzenia w czasie próby wykresu M_s=J{(p) i

7