skanuj0017 (65)

Zasady ergonomii w optymalizacji czynności roboczych

1905

zwyczaj odczucie bólu lob dyskomfortu jesi zaznaczane przez badanego na d»c»ę-ciosiopniowcj skali.

Typowym pczykladrm kwestionariusza pozwalającego na ocenę obciążenia i dolcgliwo-ki okłady mięśniowo-szfckfctowŁgo ja> knodomia opracowany w Holandii w TNO Ip-akatt of Prevnni\c Health Cne (M. Grintcn i P. Smith. 1992). Kwitio—wa ten składa się z sześciu części.

W części pierwszej znajdują się pytania dotyczące osoby badanej (wiek. poziom wykształcenia. pleć. kp.).

Caęść droga dotyczy chafakKiystykiwyfcooywsiycłi czynności w owe pracy, w szczególności częstości powtórzeń wykonywanych czynności i stopnia uciążliwości pracy.

W części trzeciej znajdują się pytania związane z odczuwaniem przez osobę badaną dolegliwości układu mięśniowo-szkidciowego. w szczególności okolic kręgosłupa oraz szyi i ramion. Obok odpowiedzi na tc pytania badany na załączonych mapkach ciała zaznacza obszary, w których są odczuwane dolegliwości.

Część czwarta kwestionariusza koncentruje się na ocenie obciążeń biomcchanicznych podczas pracy związanych z pozycją ciała, wykonywanymi ruchami, nie/hędną silą oraz częstością powtórzeń. Uwzględnia się tu także ocenę konstnikcji stanowiska pracy.

Następna, piąta część kwestionariusza dotyczy warunków pracy, na które składają się: satysfakcja z pracy, obciążenie psychiczne związane z pracą, ocena organizacji pracy i stosunków ze współpracownikami i przełożonymi.

W części szóstej kwestionariusza zawarto pytania dotyczące sposobu spędzania wolnego czasu, w tym uprawiania sportów.

Kwestionariusz ten jest wypełnimy przez pracowników, a pod—nowie odpowiedzi na pytania jol dokonywane za pomocą programu komputerowego.

Metody subiektywne tą najtańsze w stasowaniu. Nie zawsze jednak dają one porównywalne wynika, a uzyskane za ich pomocą informacje mają charakter jakościowy i dlatego, w większości przypadków stosowane są raczej do wstępnej identyfikacji problemu niż do jego szczegółowej analizy.

W ostatnich lalach, dzięki rozwojowi techniki informatycznej, do oceny obciążenia mięśniowo-szkidciowego można stosować metody oceny obciążenia na stanowisku pracy oparte na modelowaniu. Dokładność takich modeli zależy od przyjętych założeń i zastosowanych metod numerycznych.

W celu zbudowania modelu metodą doświadczalną gromadzi się dane. np. dotyczące pozycji przy pracy, a następnie za pomocą prostego modelu ciała człowieka szacuje się niektóre siły wewnętrzne, np. działające na kręgosłup. Zbiór wyników uzyskanych dla różnych osób badanych można aproksymować (równaniami regresji) uzyskując zależności matematyczne przydatne przy ocenie uciążliwości danej pracy (M. Gagnoo i inni. l992;G.Sniyth.M.Gagnon. 1992).

Tego typu metody mogą służyć do szacunkowych obliczeń wstępnych przy projektowaniu i ocenie stanowisk pracy.

Przykładem typowego programu komputerowego, służącego do oceny obciążenia układu mięśniowo-szkiclclowcgo. stosowanego dość powszechnie w biomechanice pracy, jest program 3DSSPI* (Static Strcnghi Predicion Program) opracowany w Michigan Univcrei-ty. W programie tym. obciążenie jest obliczane na podstawie uproszczonego modelu całego ciała człowieku, składającego się z dwunastu segmentów odwzorowujących poszczególne człony ciała (górno część tułowia wraz z głową, dolno część tułowia, ramiona, przedramiona /. dłonią, udo. podudzia, stopy). W modelu uwzględnienia się masy poszczę-