skanuj0018 (189)

- 28 -

Chromosomy płci Dla są vi pełni chromosomami homologicznymi. lyiko niewielki odcinek T zawiera 8Holomorficzne geny chromosomu X /chromosom X zamiera prawdopodobnie niewielką liczbą gonów/.

Dziedziczenie cech zawartych w chromosomach płci zwane Jest dziedziczeniom sprzężonym z płcią.

Jeżeli gen ras określoną cechą sprzężoną z płcią zawarty Jest w chromosomie X / w odcinku homologicznym z X/, to u samca bądzie tylko 1 gen z takiej samej pary /bo samiec ma Jeden X/ - taki genotyp nazywamy homizygotą /"półzygota"/• Łatwiej bądzie to zrozumieć siedząc dziedziczenie cechy sprzężonej z płcią - hemofilii wykrytej u psów*

Ponieważ w chromosomie X Jest mało genów / w X więcej/ to samiec ojciec mośe przekazać X z Jakimś genem tylko córkom, ale Jeżeli Jest to gen recesywny, to nie ujawni się u córek, bo drugi X pochodzi od matki* Jeżeli matka ma w X gen reoesywny to może go przenieść na córki i na synów* U jej córek nie ujawni się jeżeli ojciec ma X normalny, ale ujawni się u synów /bo nie dostają X od ojca tylko od matki/* Dlatego u syna wystąpi sprzężona z płcią cecha recesymna* V taki sposób dziedzicy się hemofilię u psów /też u ludzi/*

Choroba ujawnia się w wieku 6 tygodni do 3 miesięcy* Wywoływana jest ona przez recesywny gen h, jego dominujący allel H - to gen normalny na brak hemofilii*

Przeprowadźmy krzyżówkę dobierająp na rodziców zdrowego ojca /X?X/ z matką nosioielką hemofilii /X⁸!⁸/*

*    suka normalna

A * samiec normalny

*    suka nosicielka

X*X » samiec chory na hemofilię

c/ Dziedziczenie cech ograniczonych płcią

Cecha ograniczona płcią /ograniczona do jednej płci/ jest genetycznie uwarunkowana, ale przejawia się tylko u jednej płci mimo₉ że geny aa tę cechę przekazywane są potomstwu przez oboje rodziców np. wnętrostwo jedno lub obustronne u psów.

Nie jest jeszcze udowodnionym czy decha ta warunkowana jest przez 1 parę alleli, czy też przez wiele genów. Nie ma wątpliwości, że jest to cecha dziedziczna, prawdopodobnie autosomalna. Duże trudności sprawiają genotypy samic /można tylko określić przez testowanie potomstwa /oraz fakt nieujawnienla tej wady przez hodowców* Często kryptorchidy są operowane, ale nie ma to znaczenia w hodowli gdyż takie psy są bezpłodne / za wys. temp* jąder niszczy plemniki/. Gorzej gdy operacji poddawane są monorchidy, gdyż zachowują płodność i tę cechę przekazują dalej* Dlatego w Anglii zakazano używać do hodowli psćw pochodzącyoh z tych samych miotów co wnętry, czy też ich rodziców, ani żadnych normalnych samców spłodzonych przez monorchidy*

Jeżeli założymy, że wnętrostwo wywołane jest przez 1 parę alleli autosomslnyćh i recesywnych, a stosunek osobników różnej płci wynosi 1 : 1, to przewidywanie /udział procentowy w miętach / dotyczące kojarzeń psów z uwzględnieniem wnętrostwa przedstawia ppniższa tabela /wg* ?*B* Hutt/t

Rodzice	P 0	* o m s ■	w 0
	wolne od genu normalne		nosiciele wszyscy normalni		homozygoty recesywne na wnętrostwo
	<?	i		*	s
Oboje normalni	50	50			gjgj
Oboje normalnie
/jedno nosioiel/	25	25	25	25	-
Oboje normalni
/oboje nosiciele/	12,5	12,5	25	25	12,5	12,5
Uonorchid x
normalna	-	-	50	50	-	-
Uonorchid z
nosicielka	-	-	25	25	25	25
Uonorchid z
normalna ale homo-
•ygota recesywna na
wnętrostwo .					50	50