skanuj0023 (46)

jama nosowa

opuszka węchowa (część mózgu)

Zmysł węchu

do kory mózgowej

opuszka

cząsteczki substancji chemicznej

receptory

błonowe

aksory komórek receptorowy c*

komóiii, receptorowe

rzęski j nosowa cząsteczc substancj chemiczne

t Ryc. 41.3

■ Nos-narząd węchu

Dzięki zmysłowi węchu (ryc. 41.3) mamy zdolność rozpoznawania obecności pewnyefc lotnych substancji chemicznych w otoczeniu.

I Receptory węchowe są wyspecjalizowanymi komórkami receptorowymi o charak-j I terze chemoreceptorów, zlokalizowanymi w błonie śluzowej górnej części jamy no-" I sowej. Ich aksony biegną w opuszce węchowej do kory mózgowej.

Poszczególne rodzaje substancji lotnych, po rozpuszczeniu w śluzie, docierają do wyspecjalizowanych receptorów mieszczących się w błonie komórek receptorowych. Wychwycenie substancji lotnej przez specyficzny receptor błonowy skutkuje powstanie* impulsu nerwowego, niosącego informacje o odczuciu konkretnego zapachu. ZmysM pozwalające na odczuwanie smaku i zapachu bardzo szybko przyzwyczajają się db obecności określonych związków chemicznych i stają się na nie niewrażliwe.

■ Skóra-narząd czucia

I W skórze znajdują się liczne zakończenia nerwowe - zarówno wolne, jak i wchodzą*

I ce w skład receptorów wyróżniających się odrębną strukturą, rejestrujących dotykaj I ciepło, zimno oraz bodźce bólowe.

Poszczególne receptory są rozmieszczone w różnych warstwach skóry (patrz lel^| cja 12). Znajdujące się w warstwie skóry właściwej receptory mechaniczne (mechdH noreceptory) reagują na ucisk, dotyk i wibrację. Korzenie włosów są oplecione wolny* mi zakończeniami nerwowymi reagującymi na zmianę położenia włosów. Receptog* dotyku szczególnie licznie są rozmieszczone na opuszkach palców, na twarzy i wargach, a więc w tych miejscach ciała, które są dotykane najczęściej.